Έδοξε τη βουλη καὶ τώι δήμωι· πρυτάνεων | |
γνώμηι· περὶ ων επήλθον προστάται καὶ στρα- | |
τηγοί· επειδὴ Τελευτίας Θευδώρου Κώιος | |
ανὴρ καλὸς καὶ αγαθός εστιν εις τὴν πόλιν | |
5 | καὶ ιδίαι τε τοίς εντυνχάνουσιν τών πολιτ<ώ>ν |
ευχρηστών διατελεί καὶ κατὰ κοινὸν παντὶ | |
τώι δήμωι εύνους υπάρχει, αεί τι καὶ λέγων | |
καὶ πράσσων υπέρ τού πλήθους, ίνα επαινεθη | |
τε υπὸ τής βουλής καὶ τού δήμου καὶ στεφανω̣- | |
10 | θη χρυσώι στεφάνωι απὸ πλήθους όσου |
πλίστου έξεστι εκ τών νόμων, γένηται δέ | |
καὶ πρόξενος τής πό<λ>εως, δοθήι δέ αυτώι κα[ὶ] | |
πολιτείa[[ν]] μετέχοντι πάντων ων καὶ τοίς άλ- | |
λοις πολίταις μέτεστιν, τὰ δέ αυτὰ υπάρχη τίμ[ι]- | |
15 | α καὶ τοίς εκγόνοις αυτού, υπάρχη δέ αυτω κα[ὶ] |
προεδρία εν τοίς αγώσι πασι οίς η πόλις τίθ[η]- | |
σι, καὶ ίνα ο αγωνοθέτης επιμελές ποιήσητα̣[ι] | |
όπως ανανγελη ο στέφανος, ωι τετίμη- | |
ται Τελευτίας εν τοίς πρώτοις Διονυσίο[ις], | |
20 | δεδόχθαι Ιασεύσι· επαινέσαι Τελευτίαν |
Θευδώρου Κώιον ευνοίας ένεκε τής εις τὴν [πό]- | |
λιν καὶ στεφανώσαι χρυσέωι στεφάνωι̣ [απὸ] | |
πλήθους όσου πλείστου έξεστιν εκ τών ν[ό]- | |
μων αρετής ένεκεν καὶ ευνοίας τής ε vac. ι[ς] | |
25 | τὸ πλήθος τὸ Ιασέων, είναι δέ καὶ προεδρίαν ε[ν] |
τοίς αγώσι πασι, υπάρχειν δέ αυτὸν καὶ πρόξεν[ον] | |
τής πόλεως, δεδόσθαι δέ αυτώι καὶ πολιτείαν μ[ε]- | |
τέχοντι πάντων ων καὶ τοίς άλλοις πολίταις μέ- | |
τεστι, επικληρώσαι δέ αυτὸν καὶ επὶ φυλὴν εν τ[οίς] | |
30 | εννόμοις χρόνοις, τὰ δέ αυτὰ υπάρχειν καὶ τοίς εκ̣[γό]- |
νοις αυτού, τὸν δέ αγωνοθέτην επιμελές πο[ιή]- | |
σασθαι όπως ανανγελη ο στέφανος, ωι τετίμη[ται] | |
Τελευτίας, τής ανανγελίας γινομένης εν | |
τοί<ς> πρώτοις Διονυσίοις μετὰ τὴν πομπήν· ίνα [δέ] | |
35 | καὶ Κώιοι ειδήσωσι τὴν Τελευτία καλοκαγαθίαν [καὶ] |
τὴν Ιασέων ευχαριστίαν, ελέσθαι πρεσβευτ[ήν]· | |
τὸν δέ αιρεθέντα αφικόμενον πρὸς Κώιους πε[ρί τε] | |
τής Τελευτία καλοκαγαθίας καὶ τής πρὸς τὸvν [δή]- | |
μον ευνοίας ενφανίσ[αι καὶ πα]ρακαλείν οικήου̣[ς] | |
40 | καὶ φίλους καὶ συμμά[χους υπάρχ]οντας τής πό[λ]- |
[εω]ς φ̣ι̣λ̣ο̣φ̣ρό̣νω̣ς α̣π[οδέξασθαι τὰ] εψηφισμέν[α–] |
H συγκεκριμένη επιγραφή είναι ένα τυπικό δείγμα σύντομου και γενικόλογου τιμητικού ψηφίσματος. Η βουλή και ο δήμος της Ιασού στην Καρία της Μικράς Ασίας αποφασίζουν τις τιμές που θα αποδώσουν στον Τελευτία, γιο του Θευδώρου, από την Κω.
Με τρεις αιτιολογικές προτάσεις, που συνδέονται παρατακτικά (στ. 3-7: επειδὴ Τελευτίας Θευδώρου Κώιος ανὴρ καλὸς καὶ αγαθός εστιν εις τὴν πόλιν καὶ ιδίαι τε τοίς εντυνχάνουσιν τών πολιτ[ώ]ν ευχρηστών διατελεί καὶ κατὰ κοινὸν παντὶ τώι δήμωι εύνους υπάρχει) και δύο αιτιολογικές μετοχές (στ. 7-8: αεί τι καὶ λέγων καὶ πράσσων υπέρ τού πλήθους), απαριθμούνται οι λόγοι για τους οποίους ο Τελευτίας αξίζει τις τιμές που προτείνονται και τελικά του αποδίδονται. Αδιαμφισβήτητο είναι ότι, αν και πολίτης άλλης πόλης (Κως) από αυτήν που τον τιμά (Ιασός), ο Τελευτίας ανταποκρίνεται στο πρότυπο του καλού και αγαθού πολίτη. Αν και το ακριβές περιεχόμενο της προσφοράς του Κώιου Τελευτία στην πόλη της Ιασού δεν διευκρινίζεται, το παρόν ψήφισμα εντάσσεται στο πολύπλευρο και πολυσύνθετο φαινόμενο του ευεργετισμού, που γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση κατά την ελληνιστική περίοδο και στηρίζεται στην αρχή της αμοιβαιότητας (εξαιρετική ανάλυση για το φαινόμενο αυτό προσφέρουν οι Gauthier 1985 και Domingo Gygax 2016).
Οι τιμές που προτείνονται για τον Τελευτία είναι επίσης τυπικές του είδους του ψηφίσματος και της εποχής (για τις τιμές στην Αθήνα από τον 5ο ως τον 3ο αι. π.Χ., βλ. Henry 1983). Η πρώτη από τις τιμές, που αποδίδονται συνήθως σε ‘φίλους’ της πόλης, είναι ο δημόσιος έπαινος (στ. 8-9, 20-22). Ακολουθεί η τιμή της στεφάνωσης με χρυσό στεφάνι (στ. 9-11, 22-25). Η επόμενη τιμή είναι η πολύ συνηθισμένη στα ελληνιστικά τιμητικά ψηφίσματα χορήγηση του τίτλου του προξένου (στ. 11-12, 26-27· για αυτόν τον τίτλο βλ. Mack 2015). Στον Τελευτία χορηγείται το δικαίωμα του πολίτη (στ. 12-15, 27-29). Η πολιτογράφηση αποτελεί μια από τις ιεραρχικά υψηλότερες ανταμοιβές που επιφυλάσσουν οι πόλεις στους ξένους ευεργέτες τους. Όπως σε πολλές πολιτογραφήσεις, έτσι κι εδώ προβλέπεται η ένταξη του Τελευτία σε μια από τις φυλές του πολιτικού σώματος με κλήρωση (στ. 29-30). Η πολιτεία, όπως μάλλον και η προξενία αποτελούν τα τίμια που μεταβιβάζονται και στους απογόνους του Τελευτία (στ. 14-15). Ένα ακόμη προνόμιο που παραχωρείται στον Τελευτία είναι η προεδρία, δηλαδή η πρώτη θέση στις γιορτές της πόλης και στο θέατρο (στ. 15-17, 25-26).
Η πρόβλεψη για δημοσιοποίηση των τιμών (με αναγγελία και αναγραφή) είναι αναπόσπαστο τμήμα των τιμητικών ψηφισμάτων (στο συγκεκριμένο ψήφισμα στ. 31 κ.ε.). Αποτελεί στην ουσία μέρος των τιμών και μάλιστα όχι ανέξοδο, αφού τόσο στην περίπτωση της αναγραφής όσο και της αναγγελίας –όταν αυτή γίνεται όχι μόνο στην πόλη που τιμά (στ. 31-34), αλλά και στην πόλη από την οποία προέρχεται ο τιμώμενος (στ. 34 κ.ε.)– γίνονται έξοδα για την ανέγερση της ενεπίγραφης στήλης και την αποστολή πρεσβείας αντιστοίχως. Στόχος είναι η παρακίνηση άλλων πολιτών και η ενεργοποίηση ενός πνεύματος άτυπου ανταγωνισμού.
Η βουλή και ο δήμος αποφάσισαν, μετά από πρόταση των πρυτάνεων, αναφορικά με όσα εισηγήθηκαν οι προστάτες και οι στρατηγοί. Επειδή ο Τελευτίας, γιος του Θεoδώρου, από την Κω είναι καλός και ενάρετος απέναντι στην πόλη (στ. 5) και κατ’ ιδίαν δείχνει συνεχώς καλή διάθεση στους πολίτες που συνδιαλέγονται μαζί του και δημοσίως συμπεριφέρεται ευνοϊκά προς το σύνολο του δήμου μιλώντας και πράττοντας πάντα προς όφελος του λαού. Για να επαινεθεί, λοιπόν, από τη βουλή και τον δήμο και να στεφανωθεί (στ. 10) με χρυσό στεφάνι, του οποίου η αξία να αναλογεί στο μέγιστο ποσό των χρημάτων που επιτρέπεται από τους νόμους, και να γίνει πρόξενος της πόλης και να του δοθεί, επίσης, το δικαίωμα του πολίτη, ώστε να συμμετέχει σε όλα όσα μετέχουν και οι άλλοι πολίτες, και να ισχύουν οι ίδιες τιμές (στ. 15) και για τους απογόνους του, και να του δοθεί επιπλέον τιμητική θέση σε όλους τους αγώνες που διοργανώνει η πόλη, και να φροντίσει ο αγωνοθέτης την αναγγελία του στεφανιού με το οποίο τιμήθηκε ο Τελευτίας στην αμέσως επόμενη γιορτή των Διονυσίων. (στ. 20) Να αποφασίσουν οι Ιασείς να επαινέσουν τον Τελευτία, γιο του Θεοδώρου, από την Κω λόγω της εύνοιάς του απέναντι στην πόλη και να τον στεφανώσουν με χρυσό στεφάνι, του οποίου η αξία να αναλογεί στο μέγιστο ποσό των χρημάτων που επιτρέπεται από τους νόμους, για την αρετή του και την εύνοιά του προς (στ. 25) τον λαό των Ιασέων. Και να έχει, επίσης, τιμητική θέση σε όλους τους αγώνες και να είναι πρόξενος της πόλης και να του δοθεί το δικαίωμα του πολίτη, ώστε να συμμετέχει σε όλα όσα μετέχουν και οι άλλοι πολίτες. Επίσης, να ενταχθεί σε φυλή με κλήρωση μέσα στα (στ. 30) έννομα χρονικά περιθώρια, και να διατηρηθούν τα ίδια και για τους απογόνους του. Και ο αγωνοθέτης να φροντίσει την αναγγελία του στεφανιού με το οποίο τιμήθηκε ο Τελευτίας και η αναγγελία αυτή να γίνει στα επόμενα Διονύσια μετά την πομπή. Για να (στ. 35) πληροφορηθούν, όμως, και οι Κώοι την ενάρετη στάση του Τελευτία και την ευγνωμοσύνη των Ιασέων, να εκλεγεί πρέσβης ο οποίος φτάνοντας στους Κώους να εκθέσει την καλοσύνη του Τελευτία και την εύνοιά του προς τον δήμο και να παροτρύνει όσους είναι συγγενείς (στ. 40) και φίλοι και σύμμαχοι της πόλης, να αποδεχθούν τις αποφάσεις με καλή διάθεση…