| [ἔδοξεν τῶι δήμωι· Ἐρε]χθηὶς ἐ[πρ]υτάνευεν, [․․] | |
| [ ․ ․ ․ ․ ․ ․ ․ 16 ․ ․ ․ ․ ․ ․ ․ ]εὺς ἐγραμμάτευεν, Σιμι[․]- | |
| [ ․ ․ ․ ․ ․ ․ 15 ․ ․ ․ ․ ․ ․ ․ ε]ὺς ἐπεστάτε, Εὐριππίδη[ς] | |
| [εἶπεν· εἶναι πρόσοδ]ον Εὐκλεῖ ἀνδραγαθίας [ἕ]- | |
| 5 | [νεκα καὶ προθυμίας], ἐπειδὴ ἀνὴρ ἀγαθὸς ἐγέ[ν]- |
| [ετο περὶ τὸν δῆμον τ]ὸν Ἀθηναίων καὶ τὴγ κάθ[ο]- | |
| [δον τοῦ δήμο τοῦ Ἀθην]αίων καὶ τὴν ἐλευθερί[α]- | |
| [ν· κηρυκεύεν δ’ αὐτὸν τ]ῆι βολῆι καὶ τῶι δήμω[ι τ]- | |
| [ῶι Ἀθηναίων· τὴν δὲ μι]σθοφορίαν εἶναι αὐτῶ[ι]- | |
| 10 | [— — — —]. vacat |
| [ἔδοξεν τῆι βολῆι καὶ] τῶι δήμωι· Λεωντὶς ἐπρυ- | |
| [τάνευεν, ․ ․ ․ 7 ․ ․ ․ Οἰ]ναῖος ἐγραμμάτευεν, Εὐφ- | |
| [ ․ ․ ․ ․ ․ ․ 15 ․ ․ ․ ․ ․ ․ ․ ἐ]πεστάτει· Μελάνωπος εἶπ- | |
| [εν· ἐψηφί]σθ[αι τῆι βο]λῆι ἐπειδ[ὴ] ἀνὴρ ἀγαθὸς v | |
| 15 | [ἦν Εὐκλ]ῆς ὁ πα[τὴρ ὁ Φι]λοκλέους περὶ τ[ὸ]ν δῆμο- |
| [ν τὸν Ἀθηναίων κα̣[ὶ τ]ὴγ κάθοδον τοῦ δήμο, ἐψηφ- | |
| [ίσθαι] τῆι βολῆι τ[οὺ]ς προέδρους οἳ ἂν τυγχάν- | |
| [ωσι προ]εδρεύοντ[ες] εἰς τὴν πρώτην ἐκκλησία- | |
| [ν χρηματί]σαὶ περ[ὶ Φ]ιλοκλέους τοῦ Εὐκλέους, | |
| 20 | [καὶ ἐπειδὴ ἐ]π̣ι̣[εικὴ]ς καὶ κόσμιος δοκεῖ εἶνα- |
| [ι τῆι βολῆι καὶ τοῖς] πρυτάνεσι τοῖς ἀεὶ πρυτ- | |
| [ανεύσασιν, γνώμην ξ]υμβάλλεσθαι τῆς βολῆς ε- | |
| [ἰς τὸν δῆμον, ὅτι δοκεῖ] τῆι βολῆι εἶναι τὴγ κη- | |
| [ρυκείαν Φιλοκλεῖ καθάπ]ερ τῶι πατρὶ αὐτο͂ ὄν- | |
| 25 | [τι ἀνδρὶ ἀγαθῶι περὶ τὸν δῆ]μον τὸν Ἀθηνα[ί]ω[ν]. |
| vacat |
Αποφάσισε η βουλή· η Ερεχθηίς ήταν η πρυτανεύουσα φυλή – – – – – – ήταν γραμματέας, ο Σιμι – – – – – – ήταν επιστάτης των πρυτάνεων· ο Ευριπίδης εισηγήθηκε· να έχει ο Ευκλής το δικαίωμα να προσέρχεται στη βουλή και την εκκλησία του δήμου εξαιτίας της ανδρείας και της προθυμίας του, επειδή υπήρξε άνδρας αγαθός για το δήμο των Αθηναίων και για την επιστροφή των δημοκρατικών Αθηναίων και για την ελευθερία να είναι αυτός κήρυκας στη βουλή και το δήμο των Αθηναίων. Σχετικά με τη μισθοδοτούμενη υπηρεσία του να ισχύει γι’ αυτόν – – – – Αποφάσισε η βουλή και ο δήμος· η Λεωντίς ήταν η πρυτανεύουσα φυλή – – – ο Οιναίος ήταν γραμματέας, ο – – – – – ήταν επιστάτης των πρυτάνεων· ο Μελάνωπος εισηγήθηκε· να ψηφισθεί από τη βουλή, επειδή ο Ευκλής, ο πατέρας του Φιλοκλή, ήταν άνδρας αγαθός για το δήμο των Αθηναίων και για την επιστροφή των δημοκρατικών, να αποφασίσει η βουλή οι πρόεδροι που θα κληρωθούν να προεδρεύουν στην πρώτη συνεδρίαση να περιλάβουν στα θέματα της συνεδρίας τα σχετικά με τον Φιλοκλή το γιο του Ευκλή και επειδή η βουλή και οι εκάστοτε πρυτάνεις θεωρούν ότι είναι χρήσιμος και με καλή συμπεριφορά, να εισαγάγουν τη γνώμη της βουλής στο δήμο, ότι η βουλή αποφασίζει να είναι ο Φιλοκλής κήρυκας, όπως ακριβώς ο πατέρας του, επειδή είναι άνδρας αγαθός για το δήμο των Αθηναίων.
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
IG II2 145 + Hesperia 10 (1941) 266· SEG XIV 50· Osborne, Naturalization III T20· Agora XVI αρ. 52.
ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Veligianni-Terzi 1997: A49, A90.
Ένα τμήμα της επιγραφής βρέθηκε στην Ακρόπολη και φυλάσσεται στο Επιγραφικό Μουσείο (ΕΜ 6978) και ένα άλλο στην αρχαία Αγορά όπου και φυλάσσεται (Ag I 5207).
Τα ψηφίσματα είναι κείμενα που διατυπώνονται και ψηφίζονται από τα συλλογικά πολιτειακά όργανα των ελληνικών πόλεων (βουλή/συνέδριο, εκκλησία του δήμου) μέσα από διαδικασίες οι οποίες ποικίλλουν στις διάφορες πόλεις. Τα ψηφίσματα των ελληνικών πόλεων ρυθμίζουν θέματα σχετικά με την εξωτερική και εσωτερική πολιτική, την οικονομία, τα δημόσια έργα, την οργάνωση γιορτών και αγώνων και γενικά ό,τι αφορά το δημόσιο βίο. Ψηφίσματα δεν εκδίδονται μόνο από ελληνικές πόλεις αλλά επίσης από Συμπολιτείες, Κοινά, Αμφικτυονίες, σωματεία.
Ένας μεγάλος αριθμός ψηφισμάτων αφορά χορήγηση προνομίων ή/και τιμών σε άτομα και ομάδες που έχουν επιδείξει ευεργετικές δραστηριότητες ή υποδειγματικές συμπεριφορές προς την πόλη ή όποιον οργανισμό εκδίδει το ψήφισμα.
Στήλη από πεντελικό μάρμαρο, από την οποία βρέθηκαν δύο θραύσματα (ΕΜ 6978 = ύψ. 0,32 μ., πλ. 0,22 μ., πάχ. 0,085 μ.· Ag I 5207 = ύψ. 0,055 μ., πλ. 0,086 μ., πάχ. 0,034 μ.).
Πρόκειται για δύο τιμητικά ψηφίσματα αποσπασματικά σωζόμενα. Το πρώτο (στ. 1-10) αφορά κάποιον Ευκλή. Το δεύτερο (στ. 11-25) αναφέρεται στον Φιλοκλή, γιο του Ευκλή.
Βάσει της προτεινόμενης αποκατάστασης του κειμένου ο Ευκλής τιμήθηκε με πρόσβαση στα δύο σώματα και το αξίωμα του κήρυκα της βουλής και του δήμου για την ανδρεία και την προθυμία που επέδειξε κατά την επιστροφή των δημοκρατικών και την αποκατάσταση της ελευθερίας. Η αναφορά στην κάθοδο του δήμου παραπέμπει στα γεγονότα του 404-403 π.Χ. Ο Ευκλής πιθανώς ανήκε στους δημοκρατικούς που κατέβηκαν από τη Φυλή και τιμήθηκε γι’ αυτό.
Η παραχώρηση προσόδου (δηλ. πρόσβασης) δεν είναι το είδος του προνομίου που θα ανέμενε κάποιος να δοθεί σε Αθηναίο πολίτη, οπότε μάλλον ο Ευκλής ήταν ξένος. Την ίδια χρονική στιγμή έγινε και κήρυκας της βουλής και του δήμου. Από μαρτυρία του Ανδοκίδη (Περὶ Μυστηρίων 112, 115) προκύπτει ότι το 399/8 π.Χ. ασκούσε τα καθήκοντα του κήρυκα. Ωστόσο δεν είναι γνωστός άλλος ξένος, ο οποίος να κατείχε αυτό το αξίωμα. Ενδεχομένως λοιπόν τιμήθηκε με χορήγηση πολιτείας για τη συνεργασία του με τους από Φυλής (βλ. παραπάνω). Ο εγγονός του, Ευκλής Φιλοκλέους, ήταν κήρυκας το 305/4 π.Χ. και έφερε το δημοτικό Τρινεμεεύς, επομένως ήταν Αθηναίος πολίτης (βλ. Agora XV αρ. 58.34-35).
Το ψήφισμα τοποθετείται μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας, πιθανότερα μεταξύ του 402 και του 399 π.Χ.
Η αποκατάσταση στον στίχο 1 του τύπου της κύρωσης «ἔδοξεν τῆι βουλήι» εγείρει ερώτημα σχετικά με την πηγή προέλευσης της απόφασης. Φαίνεται ως να πρόκειται για ψήφισμα της βουλής. Ωστόσο η εκλογή των αξιωματούχων γινόταν στην εκκλησία βάσει προβουλεύματος και στο δεύτερο ψήφισμα καθίσταται σαφές ότι ακολουθήθηκε η προβουλευτική διαδικασία για το ίδιο αξίωμα. Επομένως είτε ο γραμματέας χρησιμοποίησε για την αναγραφή το κείμενο της βουλής και δεν άλλαξε τον τύπο είτε χρειάζεται να εξεταστεί κάποια άλλη δυνατή συμπλήρωση του στίχου (βλ. Rhodes 1972: 85 για το ενδεχόμενο συμπλήρωσης ως «Ἔδοξεν τῶι δήμωι»).
Στο δεύτερο ψήφισμα, χρονολογούμενο μάλλον στο 364/3 π.Χ. ή στο 359/8 π.Χ. (βλ. Alessandri 1982: 56 κ.εξ.), γίνεται πάλι μνεία της δράσης του Ευκλή υπέρ του δήμου, ίσως ως εγγύηση αλλά και τεκμηρίωση της συμπεριφοράς του γιου του, στον οποίο επίσης δίνεται το αξίωμα του κήρυκα της βουλής και του δήμου. Το αξίωμα αυτό η οικογένεια του Ευκλή το κατείχε για εννέα γενιές, έως τα μέσα περίπου του 2ου αι. π.Χ.
Το δύο αυτά ψηφίσματα φαίνεται ότι αναγράφηκαν την ίδια χρονική περίοδο. Μάλιστα η απουσία της συνήθους εντολής του δήμου σχετικά με την ίδρυση της στήλης αποτελεί ένδειξη για το ότι ο Φιλοκλής ήταν ίσως αυτός, ο οποίος φρόντισε για τη δημοσιοποίηση των σημαντικών για τον ίδιο και την οικογένειά του ψηφισμάτων.
Παυλίνα Γρηγοριάδου