| Ἐπὶ Λυσίαδου ἄρχοντος οἵδε ἱεροποίησαν
Ῥωμαῖα Χρύσιππος ἐξ Οἴου Σμικυθίων Ἀναγυράσιος Πτολεμαῖα |
||
| 5.
10.
15.
20.
25.
30.
35.
|
5. [Ἀ]σκληπιόδοτος Πειραιε
6. [Ν]ικογένης Φιλαίδης 7. [Ἀν]θεστήριος ἐγ Μυρριν 8. [Μ]νασαγόρας Ἀλεξανδ 9. [Π]αυσίλυπος Πειραιεύς 10. [Θ]εόφιλος Πειραιεύς 11. [Ἀ]πελλῆς Σουνιεύς 12. Ἀρίβαζος Πειραιεύς 13. Ἀνδρέας Παλληνεύς 14. Ἄρεστος Μαραθώνιος 15. Νικόμαχος Περιθοίδη 16. Ἀσκληπιόδωρος Σουνι 17. [Φ]ιλιππίδης Φλυεύς 18. [Ἑ]ρ[μό]δωρος Φρεάρριος 19. [Φ]είδιππος Φλυε 20. [Τ]ιμησίθεος Ἐεχιεύς 21. [Μ]έ[ν]ων? Ἀζηνιεύς 22. [Γλ]αυκίας Θετταλός 23. [Π]ρωτόλαος Συπαλήττ 24. [Δ]ιονύσιος Κριωεύς 25. Παναίτιος Ῥόδιος 26. Δημόφιλος Πειραιεύς 27. [Θ]ράσιππος Ἰκαριεύς 28. [Ἴ]ων Ἀμφιτροπῆθε 29. [Ἄ]λεξις Μαραθώνιος 30. [Β]ίων Ἀζηνιεύς 31. [Κ]ράτιππος Κηφισιεύ 32. [Ἀ]ρχέλαος Συπαλήττι 33. [Θ]εόδωρος Ῥαμνούσιος 34. [Ἀ]ρίσταρχος Λευκονοεύς 35. [Μ]έμνωνΣαρδιανός 36. [Κ]αλλικράτης Ἀγγελῆ[θεν] 37. [Λ]εύκιος
|
Ἀντίπατρος Πειραιεύς
Θηρύλος Πιθεύς Σπόριος Ῥωμαῖος Ἑρμῶναξ Ἕρμειος Ἀρχικλῆς Λακιάδης Λυκίσκος ἐξ Οἴου Πυθικὸς Ἀραφήνιος Φιλήμων Εἰρεσίδης Μενέλαος Πειραιεύς Κράτερμος Ῥαμνούσιος Λεόντιχος Ἀχαρνεύς Ἀλέξανδρος Ὀτρυνεύς Βάκχιος Ἀθμονεύς Βασιλείδης Πειραιεύς Ἀγιάδας Γαργήττιος Σέλευκος Δεκελεεύς Δέξανδρος Ἀναφλύστιο[ς] Γόργος Σφήττιος Μητρόδωρος Πειραιεύς Μήδειος Πειραιεύς Μένανδρος Πειραιεύς Ποσειδώνιος Λαμπτρεύ[ς] Ποσειδώνιος Πειραιεύς Ἑστιαῖος Θημακεύς Ἀρισταρχος Ῥαμνούσιος Ἀπολλόδωρος Πειραιεύς Ἀσκληπιά[δ]ης Πειραι[εύς] Λ— — |
| Όταν ο Λυσιάδης ήταν άρχοντας, οι παρακάτω διετέλεσαν ιεροποιοί | ||||
| στα Ρωμαία | ||||
| Χρύσιππος από τον δήμο του Οίου | Σμικυθίων από τον δήμο του Αναγυρούντα | |||
| στα Πτολεμαία | ||||
| Ασκληπιόδοτος από τον δήμο του Πειραιά | Αντίπατρος από τον δήμο του Πειραιά | |||
| Νικογένης από τον δήμο των Φιλαίδων | Θήρυλος από τον δήμο του Πίθου | |||
| Ανθεστήριος από τον δήμο της Μυρρινούτης | Σπόριος Ρωμαίος | |||
| Μνασαγόρας Αλεξανδρεύς | Ερμώναξ από τον δήμο του Έρμου | |||
| Παυσίλυπος από τον δήμο του Πειραιά | Αρχικλής από τον δήμο των Λακιαδών | |||
| Θεόφιλος από τον δήμο του Πειραιά | Λυκίσκος από τον δήμο του Οίου | |||
| Απελλής από τον δήμο του Σουνίου | Πυθικός από τον δήμο της Αραφήνος | |||
| Αρίβαζος από τον δήμο του Πειραιά | Φιλήμων από τον δήμο των Ειρεσιδών | |||
| Ανδρέας από τον δήμο της Παλλήνης | Μενέλαος από τον δήμο του Πειραιά | |||
| Άρεστος από τον δήμο του Μαραθώνα | Κράτερμος από τον δήμο του Ραμνούντα | |||
| Νικόμαχος από τον δήμο των Περιθοιδών | Λεόντιχος από τον δήμο των Αχαρνών | |||
| Ασκληπιόδωρος από τον δήμο του Σουνίου | Αλέξανδρος από τον δήμο της Οτρύνης | |||
| Φιλιππίδης από τον δήμο της Φλυάδος | Βάκχιος από τον δήμο του Αθμόνου | |||
| Ερμόδωρος από τον δήμο των Φρεαρρίων | Βασιλείδης από τον δήμο του Πειραιά | |||
| Φείδιππος από τον δήμο της Φλυάδος | Αγιάδας από τον δήμο του Γαργήττου | |||
| Τιμησίθεος από τον δήμο της Ερχιάδος | Σέλευκος από τον δήμο της Δεκέλειας | |||
| Μένων από τον δήμο της Αζηνιάδος | Δέξανδρος από τον δήμο της Αναφλύστου | |||
| Γλαυκίας Θεσσαλός | Γόργος από τον δήμο της Σφηττού | |||
| Πρωτόλαος από τον δήμο της Συπαλλήτου | Μητρόδωρος από τον δήμο του Πειραιά | |||
| Διονύσιος από τον δήμο της Κριωάδος | Μήδειος από τον δήμο του Πειραιά | |||
| Παναίτιος Ρόδιος | Μένανδρος από τον δήμο του Πειραιά | |||
| Δημόφιλος από τον δήμο του Πειραιά | Ποσειδώνιος από τον δήμο των Λαμπτρών | |||
| Θράσιππος από τον δήμο του Ικαρίου | Ποσειδώνιος από τον δήμο του Πειραιά | |||
| Ίων από τον δήμο της Αμφιτρόπης | Εστιαίος από τον δήμο του Θημακού | |||
| Άλεξις από τον δήμο του Μαραθώνα | Αρίσταρχος από τον δήμο του Ραμνούντα | |||
| Βίων από τον δήμο της Αζηνιάδος | Απολλόδωρος από τον δήμο του Πειραιά | |||
| Κράτιππος από τον δήμο της Κηφισιάς | Ασκληπιάδης από τον δήμο του Πειραιά | |||
| Αρχέλαος από τον δήμο της Συπαλλήτου | Λ | |||
| Θεόδωρος από τον δήμο του Ραμνούντα | ||||
| Αρίσταρχος από τον δήμο του Λευκονίου | ||||
| Μέμνων Σαρδιανός | ||||
| Καλλικράτης από τον δήμο της Αγγέλης | ||||
| Λεύκιος | ||||
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
IG II² 1938· Σ. Δαμίγος στο Εορτές και αγώνες 57-60.
Η έκδοση βασίστηκε στο Σ. Δαμίγος στο Εορτές και αγώνες 57-60.
ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦIΑ
——
Βρέθηκε στο θέατρο του Διονύσου. Φυλάσσεται στο Επιγραφικό Μουσείο (ΕΜ 8089).
Τμήμα στήλης από υμήττιο μάρμαρο.
Το κείμενο είναι ένας κατάλογος όσων υπηρέτησαν ως ιεροποιοί σε δύο γιορτές, τα Ῥωμαῖα και τα Πτολεμαῖα, μια συγκεκριμένη χρονιά.
Τα Ρωμαία αποτελούσαν έναν από τους τρόπους με τους οποίους αποδίδονταν τιμές στη Ρώμη μεταξύ άλλων και από πόλεις του ελλαδικού χώρου ήδη κατά τη ρεπουμπλικανική περίοδο (Mellor 1975: 97-107· Deshours 2011: 78). Από τον Β’ Μακεδονικό πόλεμο (200-197 π.Χ.) και εξής η Αθήνα είναι σταθερή σύμμαχος της Ρώμης και αποκομίζει σημαντικά οφέλη από αυτήν την πολιτική –σημαντικότερο εκ των οποίων η μεταβίβαση της κυριαρχίας της Δήλου από τους Ρωμαίους στην Αθήνα το 167 π.Χ. (Habicht 1995: 196-264). Η γιορτή των Ρωμαίων εντάσσεται ακριβώς στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής. Λίγο μετά το 155 π.Χ. καταγράφεται επίσης θυσία στο ρωμαϊκό Δήμο από κοινού με άλλους θεούς (Agora ΧV 1807-12), ενώ κατά τους αυτοκρατορικούς χρόνους προεδρία στο θέατρο του Διονύσου είχαν τόσο ο ιερέας του Δήμου, των Χαρίτων και της Ρώμης, όσο και ο ιερέας της θεάς Ρώμης και του Αυγούστου (IG II2 5047, 5114).
Όσον αφορά τα Πτολεμαία, η ίδρυση της γιορτής αυτής απεικονίζει τις καλές σχέσεις της πόλης με το βασίλειο των Πτολεμαίων μετά το 229 π.Χ. και συνδυάζεται με άλλες τιμές που η Αθήνα απευθύνει στον Πτολεμαίο Γ’ την ίδια περίοδο, όπως η εισαγωγή μίας νέας φυλής, της Πτολεμαΐδας, και η θέσπιση λατρείας του ίδιου και της συζύγου του, βασίλισσας Βερενίκης (Habicht 1992). Τα Πτολεμαία στην Αθήνα συνεχίζουν να γιορτάζονται και επί Πτολεμαίου Η’ Ευεργέτη Β’ (145-116 π.Χ.), ενώ οι μαρτυρίες για καλές σχέσεις φτάνουν μέχρι και τη βασιλεία του Πτολεμαίου Θ’ Σωτήρα Β’, παρότι ήδη από τις αρχές του 2ου αιώνα π.Χ. οι Πτολεμαίοι δεν αποτελούσαν προτεραιότητα της εξωτερικής πολιτικής των Αθηναίων.
Σχετικά με τους ιεροποιούς η πλέον κατατοπιστική πηγή που διαθέτουμε είναι ο Αριστοτέλης (Πολιτικά 1322b), ο οποίος προσδιορίζει τα καθήκοντά τους ως αρμοδιότητες πρακτικής φύσης, που σχετίζονται με τη σωστή λειτουργία των ιερών. Στην Αθήνα υπήρχαν ιεροποιοί επιφορτισμένοι με συγκεκριμένες γιορτές, όπως εδώ (Smith 1968: 8-29). Στον συγκεκριμένο κατάλογο μαρτυρούνται εξήντα ένα ονόματα ιεροποιών, ενώ από ένα ακόμη όνομα σώζεται το αρχικό γράμμα. Ο μεγάλος αριθμός των ιεροποιών στα Πτολεμαία (πενήντα εννέα ονόματα έναντι δύο μόλις ιεροποιών στα Ρωμαία) ερμηνεύεται ως ένδειξη μιας εξαιρετικά λαμπρής τέλεσης της συγκεκριμένης γιορτής (βλ. Thompson 1961: 605-606).
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η προσωπογραφική εξέταση των ιεροποιών του καταλόγου. Πολλοί από αυτούς, όπως π.χ. ο Παναίτιος ο Ρόδιος (στίχος 25) και ο Μνασαγόρας από την Αλεξάνδρεια (στίχος 8) ή ο Αντίπατρος και ο Ασκληπιόδοτος από τον Πειραιά (στίχος 5), ταυτίζονται με Στωικούς φιλοσόφους, γεγονός που έκανε την επιγραφή γνωστή ως ‘αττική επιγραφή των Στωικών’ (Crönert 1904).
Στέλιος Δαμίγος