| [θ ] ε ο [ ί]· | |||
| I | [ἐπὶ Ζ]ωπύρου ἄρχοντος ἐπὶ τῆς Πτολεμ̣α̣ιΐδος δεκ[ά]της [πρυ]- | ||
| [τανε]ίας, ἧι Μεγάριστος Πύρρου Αἰξωνεὺ̣ςVIII ἐγραμμάτευεν· | |||
| [Ἐλαφ]ηβολιῶνος δεκάτει ὑστέραι· τετάρτει τῆς πρυτανεί- | |||
| 5 | [ας· ἐκκ]λησία ἐν Διονύσου· τῶν προέδρ[ω]ν ἐπεψήφιζεν Σώπα- | ||
| [τρος Φι]λ̣άγρου Ὑβάδης καὶ συμπρόεδροι· vacat | |||
| ἔδοξεν τῶι δήμωι· | |||
| [Ξένω]ν̣ Ἀσκληπιάδου Φυλάσιος εἶπεν· ἐπειδὴ ὁ ἄ̣ρχων Ζώπυρος | |||
| [ἀπο]φαίνει τὸν πατέρα τῆς καταλεγ̣είσης κανηφόρου Ζώπυρον | |||
| 10 | [π]έμψαι τὴν θυγατέρα τὴν ἑαυτοῦ Τ̣[— c.6 —] οἴσουσαν τὸ ἱερὸν | ||
| κανοῦν τῶι θεῶι κατὰ τὰ πάτρια, προσαγαγεῖν δὲ αὐτὸν καὶ θῦv– | |||
| μα ὡς ἠδύνατο κάλλιστον, ἐπιμεμελῆσθαι δὲ καὶ τῶν λοιπῶν v | |||
| τῶν καθηκόντων ἑαυτῶι εἰς τὴν πομπὴν καλῶς καὶ φιλοτίv– | |||
| μως, ἀγαθεῖ τύχει, δεδόχθαι τῶι δήμωι· ἐπαινέσαι τὸν πατέρα | |||
| 15 | τῆς κανηφόρου Ζώπυρον Δικαίου Μελιτέα καὶ στεφανῶσαι v | ||
| αὐτὸν κιττοῦ στεφάνωι εὐσεβείας ἕνεκα τῆς πρὸς τοὺς v | |||
| θεοὺς καὶ φιλοτιμίας τῆς εἰς τὸν δῆμον τὸν̣ Ἀθηναίων· ἀναγρά- | |||
| ψαι δὲ τόδε τὸ ψήφισμα τὸν γραμματέα τὸν̣ κατὰ πρυτανείαν | |||
| ἐν στήληι λιθίν[ε]ι [κα]ὶ στῆσαι ἐν τῶι τεμένει τοῦ Διονύσου· v | |||
| 20 | τὸ δὲ γενόμενον ἀ̣<νά>λωμα μερίσαι τὸν τα[μ]ίαν τῶν στρατιωτι- | ||
| κῶν. vacat | |||
| vacat 0,065 | |||
| in corona hederacea: |
|||
| 22 | ὁ δῆμος | ||
| τὸν πατέρα | |||
| τῆς κανη- | |||
| 25 | φόρου | ||
| Ζώπυρον | |||
| Δικαίου | |||
| Μελιτέα | |||
| vacat 0,035 | |||
| II | ἐπὶ Ζωπύρου ἄρχοντος, ἐπὶ τῆς Πτολεμαιΐδος δεκάτης πρυτανεί- | ||
| 30 | ας, ἧι Μεγάριστος Πύρρου ΑἰξωνεὺςVIII ἐγραμμάτευεν· Ἐλαφηβολιῶ- | ||
| νος δεκάτει ὑστέραι· τετάρτει τῆς πρυτανείας· ἐκκλησία ἐν Διο- | |||
| νύσου· τῶν προέδρ̣ων ἐπεψ[ή]φιζεν Σώπατρος Φιλάγρου Ὑβάδης κα[ὶ] | |||
| συμπρόεδροι· vacat ἔδοξεν τῶι δήμωι· vacat | |||
| Ξένων Ἀσκληπιάδου Φυλάσιος εἶπεν· ἐπειδὴ οἱ χειροτονηθέντες | |||
| 35 | ἐπιμεληταὶ τῆς πομπῆς ἐπὶ Ζωπύρου ἄρχοντος τάς τε θυσίας ἔθυ- | ||
| σαν τοῖς θεοῖς, οἷς πάτριον ἦν, ἔπεμψαν̣ δὲ καὶ τὴν πομπὴν μετὰ | |||
| τοῦ ἄρχοντος ὡς ἠδύναντο φιλοτιμότατα, ἐπεμελήθησαν δὲ καὶ | |||
| τῶν ἄλλων ὧν καθῆκεν αὐτοῖς, ἀγαθεῖ τύχει, δεδόχθαι τῶι δήμωι· v | |||
| ἐπαινέσαι τοὺς ἐπιμελητὰς τῆς πομπῆς καὶ στεφανῶσαι ἕκαστον̣ | |||
| 40 | [α]ὐτῶν χρυσῶι στεφάνωι εὐσεβε[ί]ας ἕνεκα τῆς πρὸς τοὺς θεοὺς καὶ | ||
| [φ]ιλοτιμίας τῆς εἰς τὴν βουλὴν καὶ τὸν δῆμον τὸν Ἀθηναίων vvv | |||
| [Π]υρρῖνον Θεοπόμπου ΓαργήττιονII Ἀγαθοκλῆν Λυσιάδου̣ Βερενικί- | |||
| δ̣ηνV Ἀριστόμαχον Σθενέλου ΜελιτέαVIII Ἀλκίμαχον Θεοδότου Τρικορ[ύ]- | |||
| σιονX Ἀριστείδην Προξένου ΛαμπτρέαI Εὔξενον Ἀρχίππου Εἰρεσίδη̣[ν]VI | |||
| 45 | Ἡράκωντα Εὐβίου ΦυλάσιονVII Μενέμαχον Ἀνθεστηρίου ἐγ Μυρρινο[ύτ]- | ||
| τηςII Γόργιν Ξανθίππου ΦιλαίδηνII Ἀ̣ριστείδην Ζωΐλου ΚηφισιέαI | |||
| Νουμήνιον Μενάνδρου ἉλαιέαII Ἀλέξανδρον Ἀντιγόνου ὈτρυνέαII vv | |||
| Τιμοκράτην Τιμοκράτου ΘορίκιονVI Θάρσυτον Σωσάδου ΦιλαίδηνII | |||
| Μένανδρον Ξένωνος ὈῆθενVII Βάκχιον Βακχίου ΘριάσιονVII Δάφνιν Φανο[δί]- | |||
| 50 | κου ἈφιδναῖονV Θεόδωρον Δημητρίου ΚυδαθηναιέαIII Ἀθηνά[δ]ην Κρατέ[ρ]- | ||
| μου ῬαμνούσιονX Μενέδαμον Ἀνδροσθένου ΦιλαίδηνII Διονύσιον Ξέν[ω]- | |||
| νος ἉμαξαντέαIX Φιλόπολιν [Μ]ικκέου ΠοτάμιονIV Ἴωνα Ἀριστοβούλ̣ου Ἀμφ[ι]- | |||
| τροπῆθενXI Νέαρχον Χαίρωνος Θριάσιον·VII ἀναγράψαι δὲ τόδε τὸ ψήφι[σ]- | |||
| μα τὸν γραμματέα τὸν κατὰ πρυτανείαν ἐν στήληι λιθίνει καὶ στῆσ[αι] | |||
| 55 | ἐν τῶι τεμένει τοῦ Διονύσου· τὸ δὲ γενόμενον ἀνάλωμα εἰς ταῦτα μ[ερί]- | ||
| σαι τὸν ταμίαν τῶν στρατιωτικῶν. vacat | |||
| vacat 0,085 | |||
| in corona hederacea: | in corona oleaginea: | ||
| 57 | [ἡ] βουλή, | ||
| ὁ δῆμος | |||
| τοὺς παῖδας | 65 | ὁ δῆ[μος] | |
| 60 | τοὺς ἐλευθέ- | τοὺς [ἐπιμε]- | |
| ρους καὶ τὸν | λητὰ[ς τῆς] | ||
| διδάσκαλον | πομ[πῆς]. | ||
| αὐτῶ[ν ․․]ΙΟ | |||
| Σ[— — —] | |||
[Η μετάφραση προέρχεται από το Ε.-Λ. Χωρέμη στο Λαγογιάννη-Γεωργακαράκου – Μπουραζέλης 2007: 37-39, με μικρές τροποποιήσεις από την Βάσια Ψηλακάκου.]
Θεοί. Επί Ζωπύρου άρχοντος, όταν η Πτολεμαΐς φυλή επρυτάνευε δέκατη στη σειρά και γραμματέας της ήταν ο Μεγάριστος, ο γιος του Πύρρου από το δήμο της Αιξωνής˙ την εικοστή πρώτη μέρα του Ελαφηβολιώνος μηνός, τέταρτη μέρα της πρυτανείας˙ (στ. 5) συνεδρίαση της εκκλησίας του δήμου στο θέατρο του Διονύσου˙ από τους προέδρους ο Σώπατρος, ο γιος του Φιλάγρου από το δήμο των Υβαδών, και οι συμπρόεδροι έθεταν το θέμα σε ψηφοφορία˙ αποφάσισε ο δήμος˙ ο Ξένων, ο γιος του Ασκληπιάδου από το δήμο της Φυλής, εισηγήθηκε˙ επειδή ο άρχων Ζώπυρος ανακοινώνει, ότι ο πατέρας της ορισθείσας κανηφόρου Ζώπυρος, (στ. 10) έστειλε τη θυγατέρα του [-] να μεταφέρει το ιερό κάνιστρο στο θεό σύμφωνα με τα πατροπαράδοτα έθιμα, προσέφερε δε αυτός και το καλύτερο ζώο για θυσία και μερίμνησε και για τα υπόλοιπα καθήκοντά του σχετικά με την πομπή, όπως έπρεπε και με φιλοτιμία˙ με τη βοήθεια της αγαθής τύχης να αποφασίσει ο δήμος να επαινέσει τον πατέρα (στ. 15) της κανηφόρου Ζώπυρο, γιο του Δικαίου από το δήμο της Μελίτης, και να τον στεφανώσει με στέφανο κισσού για την ευσέβειά του προς τους θεούς και τη φιλοτιμία του προς το δήμο των Αθηναίων. Και ο κατά πρυτανείαν γραμματέας να αναγράψει αυτό το ψήφισμα σε λίθινη στήλη και να τη στήσει στο τέμενος του Διονύσου (στ. 20) και τη δαπάνη για τη στήλη να κατανείμει ο ταμίας των στρατιωτικών.
(μέσα σε στέφανο από κλάδο κισσού)
Ο δήμος (τιμά)
τον πατέρα
της κανη(στ. 25)φόρου
Ζώπυρο
γιο του Δικαίου
από το δήμο της Μελίτης
Επί Ζωπύρου άρχοντος, όταν η Πτολεμαΐς φυλή επρυτάνευε δέκατη στη σειρά (στ. 30) και γραμματέας της ήταν ο Μεγάριστος, ο γιος του Πύρρου από το δήμο της Αιξωνής˙ την εικοστή πρώτη μέρα του Ελαφηβολιώνος μηνός, τέταρτη μέρα της πρυτανείας˙ συνεδρίαση της εκκλησίας του δήμου στο θέατρο του Διονύσου˙ από τους προέδρους ο Σώπατρος, ο γιος του Φιλάγρου από το δήμο των Υβαδών, και οι συμπρόεδροι έθεταν το θέμα σε ψηφοφορία˙ αποφάσισε ο δήμος˙ ο Ξένων, ο γιος του Ασκληπιάδου από το δήμο της Φυλής, εισηγήθηκε˙ επειδή οι εκλεγμένοι (στ. 35) επιμελητές της πομπής επί Ζωπύρου άρχοντος προσέφεραν τις θυσίες στους θεούς που συνήθιζαν, φρόντισαν δε για την αποστολή της πομπής μαζί με τον άρχοντα με ιδιαίτερο ζήλο και εξετέλεσαν και τα άλλα καθήκοντά τους˙ με τη βοήθεια της αγαθής τύχης να αποφασίσει ο δήμος να επαινέσει τους επιμελητές της πομπής και να στεφανώσει τον καθένα (στ. 40) τους με χρυσό στέφανο για την ευσέβειά τους προς τους θεούς και τη φιλοτιμία τους προς τη βουλή και το δήμο των Αθηναίων, τον Πυρρίνο, γιο του Θεοπόμπου από το δήμο του Γαργηττού, τον Αγαθοκλή, γιο του Λυσιάδου από το δήμο των Βερενικιδών, τον Αριστόμαχο, γιο του Σθενέλου από το δήμο της Μελίτης, τον Αλκίμαχο, γιο του Θεοδότου από το δήμο του Τρικορύνθου, τον Αριστείδη, γιο του Προξένου από το δήμο των Λαμπτρών, τον Εύξενο, γιο του Αρχίππου από το δήμο των Ειρεσιδών, (στ. 45) τον Ηράκωντα, γιο του Ευβίου από το δήμο της Φυλής, τον Μενέμαχο, γιο του Ανθεστηρίου από το δήμο της Μυρρινούττης, τον Γόργι, γιο του Ξανθίππου από το δήμο των Φιλαϊδών, τον Αριστείδη, γιο του Ζωΐλου από το δήμο της Κηφισιάς, τον Νουμήνιο, γιο του Μενάνδρου από το δήμο των Αλών, τον Αλέξανδρο, γιο του Αντιγόνου από το δήμο της Οτρύνης, τον Τιμοκράτη, γιο του Τιμοκράτου από το δήμο του Θορικού, τον Θάρσυτο, γιο του Σωσιάδου από το δήμο των Φιλαϊδών, τον Μένανδρο, γιο του Ξένωνος από το δήμο του Οίου, τον Βάκχιο, γιο του Βακχίου από το δήμο της Θρίας, τον Δάφνιν, γιο του Φανοδίκου (στ. 50) από το δήμο των Αφιδνών, τον Θεόδωρο, γιο του Δημητρίου από το δήμο του Κυδαθηναίου, τον Αθηνάδη, γιο του Κατέρμου από το δήμο του Ραμνούντα, τον Μενέδαμο, γιο του Ανδροσθένου από το δήμο των Φιλαϊδών, τον Διονύσιο, γιο του Ξένωνος από το δήμο της Αμαξαντιάς, τον Φιλόπολι, γιο του Μικκέου από το δήμο του Ποταμού, τον Ίωνα, γιο του Αριστοβούλου από το δήμο της Αμφιτροπής, τον Νέαρχο, γιο του Χαίρωνος από το δήμο της Θρίας. Και ο κατά πρυτανείαν γραμματέας να αναγράψει αυτό το ψήφισμα σε λίθινη στήλη και να το στήσει (στ. 55) στο τέμενος του Διονύσου και τη δαπάνη για τη στήλη να κατανείμει ο ταμίας των στρατιωτικών.
(μέσα σε στέφανο από κλάδο κισσού) (μέσα σε στέφανο από κλάδο ελαίας)
η βουλή και Ο δήμος (τιμά)
ο δήμος (τιμούν) τους επιμελητές
τους ελεύθερους της πομπής.
παίδες
και τον διδάσκαλό τους – – –
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
IG II2 896˙ Ε.-Λ. Χωρέμη στο Λαγογιάννη-Γεωργακαράκου – Μπουραζέλης 2007: 36-40˙ IG II³ 1, 1284.
Η έκδοση του κειμένου βασίστηκε στο Ε.-Λ. Χωρέμη στο Λαγογιάννη-Γεωργακαράκου – Μπουραζέλης 2007: 36-40.
ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Rhodes 1981: 513-516, 627-629˙ Attic Inscriptions Online 856 (https://www.atticinscriptions.com/inscription/IGII31/1284).
Πρόκειται για δύο ψηφίσματα που εκδόθηκαν επί ἄρχοντος Ζώπυρου (186/5 π.Χ.), και πιο συγκεκριμένα, κατά τη συνεδρία της ἐκκλησίας τοῦ δήμου την 21η μέρα του Ελαφηβολιώνος μηνός (ο οποίος συνέπιπτε περίπου με το δεύτερο ήμισυ του Μαρτίου και το πρώτο του Απριλίου) στο θέατρο του Διονύσου, μετά το τέλος των Μεγάλων Διονυσίων.
Η επιγραφή βρέθηκε στο θέατρο του Διονύσου, στη νότια κλιτύ της Ακρόπολης, το 1862, και φυλάσσεται στο Επιγραφικό Μουσείο (ΕΜ 7559).
Τα ψηφίσματα είναι κείμενα που διατυπώνονται και ψηφίζονται από τα συλλογικά πολιτειακά όργανα των ελληνικών πόλεων (βουλή/συνέδριον, ἐκκλησία τοῦ δήμου) μέσα από διαδικασίες οι οποίες ποικίλλουν στις διάφορες πόλεις. Τα ψηφίσματα των ελληνικών πόλεων ρυθμίζουν θέματα σχετικά με την εξωτερική και εσωτερική πολιτική, την οικονομία, τα δημόσια έργα, την οργάνωση γιορτών και αγώνων και γενικά ό,τι αφορά το δημόσιο βίο. Ψηφίσματα δεν εκδίδονται μόνο από ελληνικές πόλεις αλλά επίσης από Συμπολιτείες, Κοινά, Αμφικτυονίες, σωματεία.
Ένας μεγάλος αριθμός ψηφισμάτων αφορά χορήγηση προνομίων ή/και τιμών σε άτομα και ομάδες που έχουν επιδείξει ευεργετικές δραστηριότητες ή υποδειγματικές συμπεριφορές προς την πόλη ή όποιον οργανισμό εκδίδει το ψήφισμα. Πρόκειται για τα τιμητικά ψηφίσματα.
Στήλη από μάρμαρο Υμηττού, συγκολλημένη από δύο τεμάχια (ύψ.: 1,28 μ., πλ. 0,48 μ., πάχ. 0,12 μ.). Φέρει αετωματική επίστεψη και στο πεδίο τρεις ανάγλυφους στεφάνους: έναν κισσού στο μέσον της περίπου και δύο στο κάτω μέρος, κισσού και ελιάς.
Πρόκειται για δύο ψηφίσματα που εκδόθηκαν επί ἄρχοντος Ζώπυρου, κατά τη συνεδρία της ἐκκλησίας τοῦ δήμου την 21η μέρα του Ελαφηβολιώνος μηνός (ο οποίος συνέπιπτε περίπου με το δεύτερο ήμισυ του Μαρτίου και το πρώτο του Απριλίου), στο ιερό του Διονύσου, μετά το τέλος των Μεγάλων Διονυσίων. Στην αρχαιότητα οι συνελεύσεις που συνέρχονταν μετά τα Μεγάλα Διονύσια το μήνα Ελαφηβολιώνα, εξέταζαν τις ιερές υποθέσεις και μεταξύ άλλων, έκριναν την ορθή ή μη διοίκηση των αρχόντων, οι οποίοι ήταν υπεύθυνοι για τη διοργάνωση της εορτής και συχνά αποφάσιζαν την απονομή τιμητικών στεφάνων σε αυτούς για την άριστη εκπλήρωση των καθηκόντων τους. Με το πρώτο ψήφισμα (στ. 2-28), ο δῆμος τιμά τον πατέρα της κανηφόρου Ζώπυρο, που έφερε κατά σύμπτωση το ίδιο όνομα με τον επώνυμο άρχοντα, επειδή έθεσε την κόρη του στην υπηρεσία του θεού Διονύσου ως κανηφόρον και ο ίδιος προσέφερε το καλύτερο ζώο ως θυσία και εκπλήρωσε με ζήλο τα καθήκοντά του στην πομπή. Ακολουθεί δεύτερο ψήφισμα (στ. 29-68), όπου επαινούνται οι εικοσιτέσσερις επιμελητές της διονυσιακής πομπής, οι οποίοι φρόντισαν να τελεστεί η πομπή με τον αρμόζοντα τρόπο. Στο τέλος και των δύο ψηφισμάτων ορίζεται να αναγραφούν αυτά σε λίθινη στήλη, να στηθούν στο τέμενος του Διονύσου και να αναλάβει τα έξοδα ο ταμίας τῶν στρατιωτικῶν (το ταμεῖον τῶν στρατιωτικῶν δημιουργήθηκε το 373 π.Χ. με στόχο την έγκαιρη συγκέντρωση ποσών για τον πόλεμο: Σακελλαρίου 2004: 208, 270, 272), αιρετός αξιωματούχος ([Αριστοτέλης,] Ἀθηναίων Πολιτεία 43.1), ο οποίος μαζί με τον ἐπὶ τῆι διοικήσει αναλάμβανε τα έξοδα για την χάραξη των στηλών από το 229 έως το 169 π.Χ. (για τον ἐπὶ τῆι διοικήσει, πρβλ. Σακελλαρίου 2004: 209, 270).
Μεγάλα ή ἐν ἄστει Διονύσια (Pickard-Cambridge 1968: 57-101 και 101-125)
Τα Μεγάλα ή έν άστει Διονύσια εορτάζονταν από την 8η έως τη 13η μέρα του Ελαφηβολιώνος μηνός. Σε ανάμνηση της μεταφοράς του λατρευτικού ξοάνου του Διονύσου από το δήμο των Ελευθερών, λίγες μέρες πριν από τα έν άστει Διονύσια μετέφεραν το άγαλμα του Διονύσου Ἐλευθερέως από το ιερό του στη νότια κλιτύ της Ακρόπολης σε ένα ναΐσκο στην περιοχή της Ακαδημίας και το τοποθετούσαν σε μιαν ἐσχάρα, έναν κατάγειο βωμό που κατά μία άλλη άποψη τοποθετείται στην αρχαία Αγορά (Sourvinou-Inwood 1994). Εκεί οι έφηβοι τελούσαν θυσίες και τραγουδούσαν ύμνους στον Διόνυσο (IG II2 1006, 1028˙ Αλκίφρων 4.18.16˙ Φιλόστρατος, Βίοι σοφιστῶν 2.1.549).
Το βράδυ της 9ης του Ελαφηβολιώνος, της δεύτερης μέρας της γιορτής, μετέφεραν το ξόανο με πομπή, επικεφαλής της οποίας ήταν οι έφηβοι, με τη συνοδεία πυρσών πίσω στο ιερό του Διονύσου. Εκεί κατέληγε, πιθανόν την επόμενη μέρα (10η του Ελαφηβολιώνος), η πομπή, κατά την οποία οι έφηβοι οδηγούσαν έναν ταύρο, καθώς και άλλα ζώα για θυσία (IG II2 1496), και γίνονταν και αναίμακτες προσφορές.
Η κανηφόρος, νέα ευγενούς οικογενείας, είχε εξέχουσα θέση στην πομπή μεταφέροντας στο κεφάλι το κανοῦν, ένα κάνιστρο με προσφορές και τα απαραίτητα για τη θυσία σκεύη. Φαίνεται ότι στη διονυσιακή πομπή συμμετείχε μία κανηφόρος, όπως συνάγεται από τις επιγραφές (IG II2 668, 896), σε αντίθεση με την παναθηναϊκή πομπή, όπου ελάμβαναν μέρος περισσότερες. Στο ψήφισμα που εξετάζουμε ο δῆμος επαινεί και τιμά με στέφανο κισσού τον Ζώπυρο, επειδή η κόρη του υπηρέτησε ως κανηφόρος το θεό Διόνυσο.
Κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της γιορτής, είτε στην προκαταρκτική τελετή τῆς εἰσαγωγῆς ἀπὸ τῆς ἐσχάρας, είτε κατά τη διάρκεια της πομπής, άνδρες και παιδιά χόρευαν γύρω από βωμούς και ιδιαίτερα το βωμό των δώδεκα θεών (Ξενοφών, Ἱππαρχικός 3.2). Γι’ αυτό, μετά τα ψηφίσματα του δήμου προς τιμήν του Ζωπύρου και των ἐπιμελητῶν, η βουλή και ο δῆμος με άλλο ψήφισμά τους, το οποίο δεν έχει αναγραφεί, τιμούν με στέφανο κισσού τοὺς παῖδας τους ἐλευθέρους καὶ τὸν διδάσκαλον αὐτῶν, που τους εκπαίδευσε στο χορό και στο τραγούδι, όπως φαίνεται από την επιγραφή μέσα στον ανάγλυφο στέφανο κισσού στο κάτω αριστερό μέρος της στήλης.
Ο επώνυμος ἄρχων μαζί με τους ἐπιμελητάς είχαν τη φροντίδα για την οργάνωση και την τέλεση της διονυσιακής πομπής στα Μεγάλα Διονύσια. Τον 3ο αι. π.Χ. αναφέρονται δέκα τον αριθμό, ενώ στο παρόν ψήφισμα μνημονεύονται εικοσιτέσσερις, χωρίς ίση αντιπροσώπευση των φυλών (η Αιγηίς φυλή αντιπροσωπεύεται από έξι άντρες). Οι ἐπιμεληταί εκλέγονταν με ψήφο της ἐκκλησίας τοῦ δήμου μέχρι τον 4ο αι. π.Χ. και αναλάμβαναν τα έξοδα για την πομπή. Από την εποχή του Ψευδο-Αριστοτέλη (Ἀθηναίων Πολιτεία 56.4) όμως επιλέγονταν με κλήρο και πληρώνονταν 100 μνᾶς (1 μνᾶ = 100 δραχμές) από την πολιτεία για να προμηθευτούν τον απαραίτητο εξοπλισμό. Ο αθηναϊκός δῆμος τιμά τους ἐπιμελητάς με τη μεγίστη των τιμών: προσφέρει στον καθένα χρυσό στέφανο ελιάς, που απεικονίζεται ανάγλυφα στο κάτω δεξιό μέρος της στήλης, ενώ ο Ζώπυρος και οι ἐλεύθεροι παῖδες τιμήθηκαν με στέφανο κισσού, του φυτού-συμβόλου του Διονύσου και της λατρείας του.
Αθήνα και Πτολεμαίοι
Ο φιλικός σύνδεσμος της πόλης με τους Πτολεμαίους, που συνεχίζει έως τα χρόνια αυτής της επιγραφής, προβάλλει έμμεσα, τόσο στη μνεία της Πτολεμαΐδος φυλής (στ. 2), όσο και του δήμου των Βερενικιδών (στ. 42), πιθανότατα ιδρυμένου προς τιμήν της συζύγου του Πτολεμαίου Γ΄ Ευεργέτη, της Βερενίκης Β΄, το 224/3 π.Χ. (Whitehead 1986: 20 και σημ. 66).
Ειρήνη-Λουκία Χωρέμη