Αφιέρωση και ψήφισμα της βουλής

Αρ.: Ε76

Reference to the file: Α. Μπαρτζώκα, "Nαυτίλος E76: Αφιέρωση και ψήφισμα της βουλής." στο Ναυτίλος. Επιλογή αρχαίων ελληνικών επιγραφών και παπύρων, online από 2023, ημερομηνία ανάσυρσης XX. URL: https://nautilos.arch.uoa.gr/exhibits/afierosi-kai-psifisma-tis-boulis/

  • Αρ.
    Ε76
  • Τίτλος
    Αφιέρωση και ψήφισμα της βουλής
  • οἵδε ἐπέδοσαν εἰς τὸ ἀνάθημα ὃ ἀνέθηκεν
    ἡ βουλὴ ἡ ἐπ᾿ Εὐθυκρίτου ἄρχοντος·
                βουλευταί·
         col. I Φιλόστρατος Ἀχαρνε(ύς)
    5 Εὐθυκράτης Ἀφιδ[[γ]]ναῖ(ος)
    Χαιρέστρατος Ῥαμνού(σιος)
    Οὐλίας Στειριεύ(ς)
    [Φ]άλανθος ἐκ Κερα(μέων)
    Εὐκράτης Λαμπρεύ(ς)
    10 Λυκõργος Μελιτε(ύς)
    Καλλισθένης Τρινεμ(εύς)
    Εὐετίων Σφήττιο(ς)
    Ἔνπεδος Οἰῆθε(ν)
    Θεοκρίνης Ὑβάδης
    15 Φιλοκράτης Αἰξωνεύ(ς)
    Πρωτοκλῆς Κηφισιεύ(ς)
    Βοῦλις Θοραιεύ(ς)
        col. II Δημήτριος Ἀφ<ι>δναῖο(ς)
    Ἀμεινίας Ἀγρυλῆθε(ν)
    20 Ἀν̣τίδοτος Συπαλήττι(ος)
    Θεόδωρος Παλληνεύ(ς)
    Ἐπιγήθης Ἐροιάδη(ς)
    Νίκανδρος Μαραθώνι(ος)
    Λυσίθεος Εὐ<ω>νυμ(εύς)
    25 ταμίας·
    Σωτιά̣δης Ἀχαρνεύ(ς)
    γραμματεύς·
    Σωκράτης Παιονίδ(ης)
    Πυθόδηλος Ἁγνούσιο(ς)
    vacat
    30    οἵδε ἐκ τῶν ἄλλων ἐπέδοσαν·
         col. I
    Φανόδημος Θυμαιτά(δης)
    Δημάδης Παιανιεύ(ς)
    Πολύε̣υκτος Σφήττιο(ς)
    Εὐ[– –6–7– – Κ]ολλυτε(ύς)
    35 [Κ]ηφι̣σοφῶν Χολαργε(ύς)
        col. II
    Ἀριστείδης Ἕρμ̣[ει(ος)]
    Φείδιππος Μ[υρρινού(σιος)?]
    Καλλιτέλη[ς – – – –]
    Καλλικ– – – – – – –
    40 Ἀριστίω[ν – – – – –]
    vacat 0,022
    Καλλισθ̣ένης Χαρ<μύλ>ου Τρινεμεὺς [εἶπεν]·
    [ἐ]πειδὴ Εὐθ̣υκράτης Ἀφιδ[ν]αῖος καὶ Φιλ[όστρατος]
    [Ἀ]χαρνεὺς καὶ Χαιρέστρατος Ῥαμνούσι[ος ἀεὶ]
    [δ]ιατελοῦσιν φιλοτιμούμε<ν>οι πρὸς τὴν βο[υλὴν]
    45 [κ]αὶ τοῦ ἀναθήματος τοῦ ἐν Ἀνφιαράου τῆ[ι βου]–
    [λ]εῖ συνεπεμελήθησαν καλῶς καὶ φιλοτίμω[ς],
    [δ]εδόχθαι τῆι βουλεῖ· ἐπαινέσαι Εὐθυκράτην̣
    Δρακοντί<δ>ου Ἀφιγναῖον, Φιλόστρατον Φιλίνο[υ]
    Ἀχαρνέα, Χαιρέστρατον Χαιρεδήμου Ῥαμνού–
    50 σιον, καὶ στεφανῶσαι ἕκαστον αὐτῶν χρυσῶι
    στεφάνωι ἀπὸ :𐅅: δραχμῶν, ἐπὰν τὰς εὐθ̣ύνας
    δῶσιν, ὅπως ἂν καὶ οἱ ἄλλοι φιλοτιμῶνται πρὸς
    τὴν βουλὴν εἰδότες, ὅτι χάριτας αὐτοῖς ἡ βουλὴ
    ἀπο[δ]ώσει τὰς ἀξίας ἑκάστωι, ὧν ἂν εὐ<ε>ργετή–
    55 σωσιν· ἀναγράψαι δὲ τόδε τὸ ψήφισμα τὸν γραμ–
    ματέα τῆς βουλῆς ἐν στήλει λιθίνει καὶ στῆσ[αι]
    ἐν τῶι ἱερῶι τοῦ Ἀμφιαράου.
  • Οι παρακάτω συνεισέφεραν στην αφιέρωση την οποία έκανε η βουλή επί άρχοντος Ευθύκριτου. Βουλευτές: Φιλόστρατος από τον δήμο Αχαρνών, (στ. 5) Ευθυκράτης από τον δήμο Άφιδνας, Χαιρέστρατος από τον δήμο Ραμνούντα, Ουλίας από τον δήμο Στειρίας, Φάλανθος από τον δήμο Κεραμέων, Ευκράτης από τον δήμο Λαμπτρών, (στ. 10) Λυκούργος από τον δήμο Μελίτης, Καλλισθένης από τον δήμο Τρινεμείας, Ευετίων από τον δήμο Σφηττού, Έμπεδος από τον δήμο Όης, Θεοκρίνης από τον δήμο Υβάδων, (στ. 15) Φιλοκράτης από τον δήμο Αιξωνής, Πρωτοκλής από τον δήμο Κηφισιάς, Βούλις από τον δήμο Θορών, Δημήτριος από τον δήμο Άφιδνας, Αμεινίας από τον δήμο Αγρυλής, (στ. 20) Αντίδοτος από τον δήμο Συπαληττού, Θεόδωρος από τον δήμο Παλλήνης, Επιγήθης από τον δήμο Εροιάδων, Νίκανδρος από τον δήμο Μαραθώνα, Λυσίθεος από τον δήμο Ευωνύμου. (στ. 25) Ταμίας: Σωτιάδης από τον δήμο Αχαρνών. Γραμματείς: Σωκράτης από τον δήμο Παιονιδών, Πυθόδηλος από τον δήμο Αγνούντα.

    (στ. 30) Και συνεισέφεραν και οι εξής άλλοι: Φανόδημος από τον δήμο Θυμαιτάδων, Δημάδης από τον δήμο Παιανίας, Πολύευκτος από τον δήμο Σφηττού, Ευ(…) από τον δήμο Κολλυτού, (στ. 35) Κηφισοφών από τον δήμο Χολαργού, Αριστείδης από τον δήμο Έρμου, Φείδιππος από τον δήμο Μυρρινούντα (;), Καλλιτέλης από τον δήμο (…), Καλλικ(…) από τον δήμο (…), (στ. 40) Αριστίων από τον δήμο (…).

    Ο Καλλισθένης, γιος του Χαρμύλου (;), από τον δήμο Τρινεμείας, εισηγήθηκε. Επειδή ο Ευθυκράτης από τον δήμο Άφιδνας και ο Φιλόστρατος από τον δήμο Αχαρνών και ο Χαιρέστρατος από τον δήμο Ραμνούντα πάντα δείχνουν συνεχώς ζήλο προς τη βουλή (στ. 45) και επειδή φρόντισαν από κοινού, καλώς και με φιλοτιμία, για την αφιέρωση που έκανε η βουλή στο Αμφιάρειο· να αποφασίσει η βουλή να επαινέσει τον Ευθυκράτη, γιο του Δρακοντίδη, από τον δήμο Άφιδνας, τον Φιλόστρατο, γιο του Φιλίνου, από τον δήμο Αχαρνών, τον Χαιρέστρατο, γιο του Χαιρέδημου, από τον δήμο Ραμνούντα, (στ. 50) και να στεφανώσει τον καθένα από αυτούς με χρυσό στεφάνι αξίας πεντακοσίων δραχμών, αφού θα έχουν λογοδοτήσει, ώστε και οι υπόλοιποι να δείξουν ζήλο προς τη βουλή, γνωρίζοντας ότι η βουλή θα απονείμει σε καθέναν από αυτούς ευχαριστίες αντάξιες των ευεργεσιών τους· (στ. 55) ο γραμματέας της βουλής να αναγράψει αυτό το ψήφισμα σε λίθινη στήλη και να την στήσει στο ιερό του Αμφιάραου.

  • ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

    Λεονάρδος 1917: 40-48· Agora XV 49· Schwenk, Athens Alexander 56· I.Oropos 299· IG II3 360.

    Το κείμενο που αναπαράγεται εδώ βασίστηκε στο IG II3 360.

    ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

    Lewis 1955: 34-36· Faraguna 1992: 215-219, 239-243, 388-389· Tracy, ALC I σελ. 93 σημ. 24· Veligianni-Terzi 1997: 117-118, 173-174, 177, 182, 207-208, 211-212, 282-283, 290· Lambert 2004: 89, 99-101· Lambert 2012: 11, 26-30, 53· Harris 2017: 111· Lambert 2018: 10-11 σημ. 18, 23 σημ. 18, 177-178 σημ. 15, 194 σημ. 66, 232, 295 σημ. 14· Attic Inscriptions Online 73 (https://www.atticinscriptions.com/inscription/IGII31/360), Μπαρτζώκα 2024: 301-302, 307-309.

  • Η επιγραφή χρονολογείται το έτος 328/327 π.Χ., κατά το οποίο επώνυμος ἄρχων στην Αθήνα ήταν ο Ευθύκριτος (Develin 1989: 396).

  • Η στήλη βρέθηκε ενσωματωμένη σε τοίχο οικίας κοντά στο Αμφιάρειο του Ωρωπού. Σήμερα φυλάσσεται στο Μουσείο του Αμφιάρειου.

  • Αφιέρωση και ψήφισμα.

  • Στήλη από πεντελικό μάρμαρο. Αποτελείται από δύο θραύσματα. Στο πάνω μέρος φέρει άβακα και κυμάτιο, στο κάτω φέρει σπείρα στις τρεις πλευρές (Λεονάρδος 1917: 41, φωτ.· I.Oropos 299 σελ. 205). Πιθανότατα, στο άνω μέρος έφερε επίσης μικρό άγαλμα του Αμφιάραου, το οποίο δεν έχει σωθεί. Πρόκειται για το ανάθημα που αφιέρωσε η βουλή του έτους 328/327 π.Χ. (I.Oropos 299 σελ. 206).

  • Η επιγραφή σώζεται σε καλή κατάσταση. Δεν είναι γραμμένη στοιχηδόν, και τα γράμματα είναι μικρά και στριμωγμένα. Επιπλέον, παρατηρούνται λάθη στα ονόματα (στ. 9, 10, 18, 24, 48). Ο χαράκτης παραμένει άγνωστος· πιθανόν να προέρχεται από την περιοχή του Ωρωπού (Schwenk, Athens Alexander 56: 280· Tracy, ALC I σελ. 93 σημ. 24· Lambert 2012: 27 σημ. 46).

  • Η στήλη φέρει κατάλογο με τα ονόματα όσων συνέβαλαν οικονομικά σε δημόσια αφιέρωση που πραγματοποίησε η βουλή στο ιερό του Αμφιάραου στον Ωρωπό. Συγκεκριμένα, αναγράφονται τα ονόματα είκοσι ενός βουλευτών, του ταμία, δύο γραμματέων και άλλων δέκα Αθηναίων. Ακόμη στη στήλη παρατίθεται ψήφισμα της βουλής με το οποίο απονέμονται τιμές στους τρεις πρώτους βουλευτές που εμφανίζονται στον κατάλογο.

     

    Τα ονόματα του καταλόγου

    Τα ονόματα του καταλόγου δεν εμφανίζονται ομαδοποιημένα κατά φυλές (Λεονάρδος 1917: 42). Για τη σειρά εμφάνισής τους ενδέχεται να έχει ληφθεί υπόψη είτε το ποσό που συνεισέφεραν για την ανέγερση του αναθήματος είτε η ηλικία. Η απουσία, ωστόσο, επαρκών προσωπογραφικών στοιχείων για όλους τους συμμετέχοντες στον κατάλογο δεν επιτρέπει την εξαγωγή πιο ασφαλών συμπερασμάτων (Lambert 2012: 28-29). Κάποια από τα ονόματα είναι γνωστά και από άλλες μαρτυρίες. Ενδεικτικά και κατά σειρά αναγραφής στη στήλη:

    από τους είκοσι έναν βουλευτές:

    -στ. 6: ο Χαιρέστρατος από τον δήμο Ραμνούντα (Traill, PAA 975170): πιθανόν ταυτίζεται με τον γλύπτη Χαιρέστρατο, ο οποίος έζησε στο δεύτερο μισό του 4ου αι. π.Χ. και φιλοτέχνησε το άγαλμα της Θέμιδος του Ραμνούντα.

    -στ. 10: ο Λυκούργος από τον δήμο Μελίτης (Traill, PAA 611375): πιθανότατα διαιτητής το έτος 330/329 π.Χ., μαζί με τον Θεοκρίνη (βλ. και παρακάτω).

    -στ. 12: ο Ευετίων από τον δήμο Σφηττού (Traill, PAA 430885): διαιτητής το έτος 329/328 π.Χ., εισηγητής ψηφίσματος το 328/327 π.Χ., και τριήραρχος.

    -στ. 14: ο Θεοκρίνης από τον δήμο Υβάδων (Traill, PAA 508320): διαιτητής το έτος 330/329 π.Χ. και γνωστός συκοφάντης, σύμφωνα με τον λόγο Κατὰ Θεοκρίνου που αποδίδεται εσφαλμένα στον Δημοσθένη.

    -στ. 18: ο Δημήτριος από τον δήμο Άφιδνας (Traill, PAA 310400): ίσως πρόκειται για τον Δημήτριο ο οποίος το έτος 332/331 π.Χ. πρότεινε τιμητικό ψήφισμα για τον Φανόδημο, επειδή ο τελευταίος έδειξε ιδιαίτερη επιμέλεια και ζήλο για το ιερό του Αμφιάραου (IG II3 348, στ. 9, 10-17, 20-27 [βλ. και παρακάτω]).

    -στ. 20: ο Αντίδοτος από τον δήμο Συπαληττού (Traill, PAA 132725): πιθανότατα ταυτίζεται με τον Αντίδοτο ο οποίος το έτος 333/332 π.Χ. εισηγήθηκε στη βουλή πρόταση σχετικά με το αίτημα χορήγησης του προνομίου της ἐγκτήσεως σε Κιτιείς εμπόρους (IG II3 337, στ. 7-9· Ε42).

    από τους υπόλοιπους δέκα Αθηναίους:

    -στ. 31: ο γνωστός ιστορικός και Ατθιδογράφος του 4ου αι. π.Χ. Φανόδημος από τον δήμο Θυμαιτάδων (Traill, PAA 915640): η δράση του συνδέεται άμεσα με το ιερό του Αμφιάραου. Αναφέρουμε, ενδεικτικά, ότι ο ίδιος εισηγήθηκε ψήφισμα για απόδοση τιμών στον Αμφιάραο (332/331 π.Χ., IG II3 349, στ. 9-10), νόμο για την οργάνωση πενταετηρίδας προς τιμήν του και, παράλληλα, τιμήθηκε δύο φορές για τις υπηρεσίες που προσέφερε στο ιερό (332/331 π.Χ., IG II3 348, στ. 10-17, 20-27· 329/328 π.Χ., IG II3 355, στ. 22). Οι Ατθιδογράφοι ήταν ιστορικοί του 4ου/3ου αι. π.Χ. οι οποίοι ασχολήθηκαν με την καταγραφή της ιστορίας της Αττικής.

    -στ. 32: ο διάσημος πολιτικός και ρήτορας Δημάδης από τον δήμο Παιανίας (Traill, PAA 306085): και αυτός τιμήθηκε με στέφανο το έτος 329/328 π.Χ., μαζί με τον Φανόδημο, τον Λυκούργο και τον Κηφισοφώντα (βλ. παρακάτω), για την επιμέλεια που επέδειξε στη διοργάνωση των αγώνων προς τιμήν του Αμφιάραου (IG II3 355, στ. 24).

    -στ. 33: ο επίσης γνωστός πολιτικός του 4ου αι. π.Χ. Πολύευκτος από τον δήμο Σφηττού (Traill, PAA 778285): μεταξύ άλλων, συγκαταλέγεται, αφενός, ανάμεσα στους Αθηναίους εκείνους των οποίων τη σύλληψη απαίτησε ο Αλέξανδρος Γ΄ το 335 π.Χ., στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων που ακολούθησαν την καταστροφή της Θήβας (Αρριανός, Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις 1.10.4), αφετέρου αντιτάχθηκε στις τιμές που προτάθηκαν για τον Δημάδη το ίδιο έτος (Λυκούργος, F9 Conomis) και, αργότερα, ενεπλάκη στην περίφημη υπόθεση του Αρπάλου (324/323 π.Χ., Δείναρχος, Κατὰ Δημοσθένους 100).

    -στ. 35: ο Κηφισοφών από τον δήμο Χολαργού (Traill, PAA 569375): και αυτός ανήκει στην ομάδα των Αθηναίων εκείνων που επαινέθηκαν και στεφανώθηκαν για τις υπηρεσίες που προσέφεραν στο ιερό (IG II3 355, στ. 30-31).

    Όπως φαίνεται, ο κατάλογος περιλαμβάνει επιφανείς και γνωστούς άνδρες που έδρασαν στην Αθήνα το δεύτερο μισό του 4ου αι. π.Χ. Σύμφωνα με προσωπογραφικές μελέτες (Λεονάρδος 1917: 43-47· Lewis 1955: 35· Faraguna 1992: 239-243· Lambert 2012: 26-28), τα πρόσωπα αυτά, ιδιαίτερα όσα δεν ανήκουν στην ομάδα των Αθηναίων που διετέλεσαν μέλη της βουλής το 328/327 π.Χ., κυριαρχούσαν στην πολιτική ζωή της πόλης την εποχή του πολιτικού και ρήτορα Λυκούργου. Ήταν από διαφορετικές πολιτικές μερίδες, είχαν σημαντική οικονομική επιφάνεια και εμπειρία στα πολιτικά δρώμενα, και συμμετείχαν ενεργά στις προσπάθειες που κατέβαλλε συστηματικά η πόλη εκείνη την περίοδο για να αναδιοργανώσει τη λατρεία του Αμφιάραου και του ιερού του, μετά την προσάρτηση του Ωρωπού και του Αμφιάρειου στην Αθήνα το 335 π.Χ. (Knoepfler 1993: 279-302· βλ. κατασκευή κρήνης, επιμέλεια των υδραυλικών συστημάτων: IG II3 338, οργάνωση πενταετηρίδας προς τιμήν του Αμφιάραου, εργασίες επισκευών στο ιερό: IG II3 348 και 355· συνολικά για την αναδιοργάνωση του ιερού και της λατρείας του Αμφιάραου, βλ. σχετικά Faraguna 1992: 360-361· Mikalson 1998: 33-34· Sineux 2007: 99-109).

     

    Οι δύο γραμματείς

    Στον κατάλογο αναφέρονται επίσης δύο γραμματείς, ο Σωκράτης από τον δήμο Παιονιδών και ο Πυθόδηλος από τον δήμο Αγνούντα (στ. 27-29). Αφενός, ένας Αθηναίος με το όνομα Σωκράτης και με καταγωγή από τον δήμο των Παιονιδών εμφανίζεται στις πηγές σε δύο περιπτώσεις: πρώτον, στην παρούσα επιγραφή, και, δεύτερον, σε έναν κατάλογο βουλευτών του έτους 304/303 π.Χ. (Agora XV 61 στ. 292), χωρίς, όμως, να είναι σαφές αν πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο (Athenian Onomasticon, s.v. Σωκράτης· Traill, PAA 856920, 856925). Αφετέρου, ο Πυθόδηλος από τον Αγνούντα (Athenian Onomasticon, s.v. Πυθόδηλος· Traill, PAA 794110) φαίνεται να ήταν o γραμματέας «κατὰ πρυτανείαν» του έτους 328/327 π.Χ., καθώς μαρτυρείται την ίδια χρονιά με την ίδια ιδιότητα στα ακόλουθα ψηφίσματα: IG II3 357, στ. 3 και IG II3 359, στ. 4-5. Ο γραμματέας «κατὰ πρυτανείαν» ήταν ο κύριος γραμματέας της πόλης: ήταν υπεύθυνος για τα δημόσια έγγραφα, φρόντιζε για τη φύλαξη και την αντιγραφή τους και παρευρισκόταν στις συνεδριάσεις της βουλής και της εκκλησίας του δήμου. Το αξίωμά του ήταν ετήσιο και ο ίδιος κληρωνόταν μεταξύ των πολιτών που δεν ήταν μέλη της βουλής των 500 εκείνη τη χρονιά ([Αριστοτέλης,] Ἀθηναίων Πολιτεία 54.3).

    Στην αθηναϊκή δημοκρατία υπήρχαν προφανώς και άλλοι γραμματείς, ο καθένας με διακριτές αρμοδιότητες. Γι’ αυτό και η παρουσία περισσότερων του ενός γραμματέων σε επιγραφικά κείμενα δεν πρέπει να ξενίζει: π.χ., IG II2 120, στ. 15-17 (ἀντιγράφεσθαι δὲ τὸγ γραμματέα τὸγ κατὰ| [πρ]υτανείαν καὶ τοὺς ἄλλους γραμματ{τε}έας τοὺς ἐπὶ τοῖ|[ς δ]ημοσίοις γράμμασιν) ή Agora XV 43, όπου στον κατάλογο με τα ονόματα των βουλευτών του έτους 335/334 π.Χ. αναγράφονται δύο γραμματείς, ο γραμματέας «κατὰ πρυτανείαν» (στ. 227) και ο γραμματέας «τῶι δήμωι» (στ. 228), ο οποίος είχε την αρμοδιότητα να διαβάζει στη βουλή και την εκκλησία του δήμου τα προσκομιζόμενα έγγραφα ([Αριστοτέλης,] Ἀθηναίων Πολιτεία 54.5). Για τον Σωκράτη από τον δήμο των Παιονιδών και τον ρόλο του ως γραμματέα έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις: αν ήταν γραμματέας «τῆι βουλῆι καὶ τῶι δήμωι», όπως παραπάνω (Lambert 2012: 30), γραμματέας «ἐπὶ τοῖ[ς δ]ημοσίοις γράμμασιν» (Λεονάρδος 1917: 46) ή ένας ad hoc διορισμένος γραμματέας (Attic Inscriptions Online 73· για τους γραμματείς που συναντούμε στην αθηναϊκή δημοκρατία, βλ. Rhodes 1981: 599-605· Sickinger 1999: 142-143· Henry 2002: 91-114).

     

    Το ψήφισμα της βουλής

    Μετά τον κατάλογο ακολουθεί το ψήφισμα της βουλής των 500 (στ. 47: [δ]εδόχθαι τῆι βουλεῖ). Σύμφωνα και με άλλες διαθέσιμες επιγραφικές μαρτυρίες (π.χ. IG II3 306, όπου περιλαμβάνονται τέσσερα ψηφίσματα της βουλής: στ. 6: δεδόχθαι τῆι βουλῆι, στ. 27: ἐψηφίσθαι τῆι βουλῆι, στ. 45: δεδόχθαι τῆι βουλῆι), δεν ήταν ασυνήθιστο για τη βουλή να λαμβάνει αποφάσεις για ζητήματα που την αφορούσαν, όπως εν προκειμένω η απόδοση τιμών σε τρία μέλη της, χωρίς να απαιτείται η έγκριση της εκκλησίας του δήμου (Rhodes – Lewis, Decrees 21· Lambert 2018: 232).

    Συγκεκριμένα, σύμφωνα με πρόταση του Καλλισθένη, βουλευτή του έτους 328/327 π.Χ., η βουλή θα απονείμει τιμές στους τρεις πρώτους βουλευτές του καταλόγου, Ευθυκράτη, Φιλόστρατο και Χαιρέστρατο, διότι επιδεικνύουν συνεχώς ζήλο στα καθήκοντά τους προς τη βουλή και επειδή επιμελήθηκαν «καλώς και με φιλοτιμία» την αφιέρωση που πραγματοποίησε η βουλή στο Αμφιάρειο (στ. 44: φιλοτιμούμε<ν>οι, στ. 46: καλῶς καὶ φιλοτίμω[ς]). Ο όρος «φιλοτιμία», ο οποίος τονίζεται στην επιγραφή τρεις φορές (στ. 44, 46, 52), εμφανίζεται στα αττικά τιμητικά ψηφίσματα από τα μέσα του 4ου αι. π.Χ. με συγκεκριμένη σημασία· αναφέρεται στην προσωπική επιδίωξη για την απόκτηση τιμών, η οποία όμως είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την προσφορά υπηρεσιών στην κοινότητα. Κατά συνέπεια, ο τρόπος διατύπωσης των τιμητικών ψηφισμάτων έχει διπλή στόχευση: αφενός να υπογραμμιστούν οι τιμές που απονέμονται σε όσους επέδειξαν φιλοτιμία στην εκπλήρωση των καθηκόντων τους, αφετέρου να ενθαρρυνθεί η εκδήλωση αντίστοιχης συμπεριφοράς μελλοντικά και από άλλους πολίτες, με αντάλλαγμα, προφανώς, την απόδοση ανάλογων τιμών (στ. 52-55: ὅπως ἂν καὶ οἱ ἄλλοι φιλοτιμῶνται πρὸς| τὴν βουλὴν εἰδότες, ὅτι χάριτας αὐτοῖς ἡ βουλὴ| ἀπο[δ]ώσει τὰς ἀξίας ἑκάστωι, ὧν ἂν εὐ<ε>ργετή|σωσιν· βλ. και Veligianni-Terzi 1997: 173-174, 282). Η τιμή αποδίδεται από την εκάστοτε πολιτική κοινότητα σε ένα πλαίσιο αμφίπλευρης πολιτικής σκοπιμότητας μέσα στο οποίο λειτουργεί το σχήμα της ευεργεσίας/δράσης προς όφελος της κοινότητας – ανταπόδοσης/επιβράβευσης από την κοινότητα (Whitehead 1983: 59-68· Domingo Gygax 2016: 221· Lambert 2018: 76, 94-95· Domingo Gygax 2021: 69-70). Οι τρεις τιμώμενοι του καταλόγου θα λάβουν έπαινο και θα στεφανωθούν με χρυσό στεφάνι αξίας πεντακοσίων δραχμών. Το ποσό των πεντακοσίων ή χιλίων δραχμών ήταν συνηθισμένο για στεφάνους που απονέμονταν σε ξένους ή πολίτες (Lambert 2004: 88). Οι τιμές θα αποδοθούν μόλις ολοκληρωθεί η λογοδοσία των βουλευτών (στ. 51-52: ἐπὰν τὰς εὐθ̣ύνας| δῶσιν), όρος που διευκρινίζει τον χρόνο της απόδοσης των τιμών για όσους επιβραβεύονται για τη συνεισφορά τους ως δημόσιοι αξιωματούχοι (Harris 2017: 105-115).

  • Αλεξάνδρα Μπαρτζώκα

  • Ημερομηνία Δημιουργίας
    11 Οκτωβρίου, 2024
  • Ημερομηνία Ανανέωσης
    13 Οκτωβρίου, 2024