| [Ἀντ]ίδημος Κλεϊπ[πίδου — — — — — εἶπεν· ἐπειδὴ] | |
| [Νικ]ογένης Νίκωνο[ς Φιλαΐδης χειροτονηθεὶς] | |
| [ὑπὸ τ]οῦ δήμου Θησεί[ων ἀγωνοθέτης εἰς τὸν ἐνιαυ]- | |
| [τ]ὸν τὸν ἐπὶ Ἀριστόλα [ἄρχοντος τήν τε πομπὴν] | |
| 5 | [ἔπεμψεν ε]ὐσ[χ]ήμ[ον]α [καὶ τ]ὴν θυσ[ίαν συνετέλε]- |
| [σεν τῶι Θησεῖ κ]ατὰ [τὰ π]άτρια καὶ τῆς λαμπά[δος καὶ] | |
| [τοῦ γυμ]νικοῦ ἀγῶ[ν]ος ἐποιήσατο τὴν ἐπ[ιμέλειαν] | |
| [προ]ν[ο]ηθεὶς τοῦ μηθένα τῶν ἀγωνιζομένων [ἀδι]- | |
| [κήμ]α[τι] περιπεσεῖν· ἔθηκεν δὲ καὶ ἆθλα τοῖς ἀγω[νι]- | |
| 10 | [σαμέν]οις σπουδῆς οὐθὲν ἐλλείπων κατὰ τὰ ἐψηφισ- |
| [μέ]να [τ]ῶ[ι] δήμωι· παρεσκεύασεν δὲ καὶ ταῖς φυλαῖς | |
| [τ]αῖ[ς νι]κώσαις ἆθλα τῶν τε ἱππέων καὶ τῶν ἐπιλέ- | |
| [κτων], ὁμοίως δὲ καὶ τοῖς ἐκ τῶν ἐθνῶν τάγμασιν, καὶ | |
| [τα]ῦ[τ]α ἀνέθηκεν· ἔδωκεν δὲ καὶ τεῖ βουλεῖ καθέσιμον | |
| 15 | [δρ]αχμὰς v ΧΗΗ v καὶ τοῖς πρυτάνεσιν εἰς θυσίαν v Η· v |
| ἀνέθηκεν δὲ καὶ στήλην ἐν τῶι τοῦ Θησέως τεμέ- | |
| νει εἰς ἣν ἀνέγραψε τοὺς νικήσαντας, καὶ εἰς ταῦ- | |
| τα πάντα ἀπολογίζεται ἀνηλωκὼς ἐκ τῶν ἰδίων | |
| ὑπὲρ τὰς δισχιλίας ἑξακοσίας ἐνενήκοντα δραχμάς· | |
| 20 | καὶ περὶ ἁπάντων ὧν ὠικονόμηκεν ἀπενήνοχεν λό- |
| γους εἰς τὸ μητρῶιον καὶ πρὸς τοὺς λογιστὰς καὶ τὰς | |
| εὐθύνας ἔδωκεν· ὅπως οὖν καὶ ἡ βουλὴ καὶ ὁ δῆμος | |
| μνημονεύοντες φαίνωνται τῶν εἰς ἑαυτοὺς φιλοτι- | |
| μουμένων καὶ ἑτοίμως διδόντων εἰ〚ι〛ς τὰς ἐπιμελείας, | |
| 25 | ἀγαθεῖ τύχει δεδόχθαι τεῖ βουλεῖ τοὺς λαχόντας προ- |
| [έ]δρους εἰς τὴν ἐπιοῦσαν ἐκκλησίαν χρηματίσαι | |
| [π]ερὶ τούτων, γνώμην δὲ ξυμβάλλεσθαι τῆς βουλῆς | |
| [ε]ἰς τὸν δῆμον ὅτι δοκεῖ τεῖ βουλεῖ, ἐπαινέσαι | |
| [Νικογ]ένην Νίκωνος Φιλαΐδην καὶ στεφανῶσαι αὐτὸν | |
| 30 | [χρυσῶ]ι στεφάνωι κατὰ τὸν νόμον εὐνοίας ἕνε- |
| [κεν καὶ] φιλοτιμίας ἣν ἔχων διατελεῖ περί τε τὴν | |
| [βουλ]ὴ[ν] καὶ τὸν δῆμον τὸν Ἀθηναίων· ἀναγορεῦσ[αι] | |
| [δὲ τὸν] στέφανον Διονυσίων τε τῶν ἐν ἄστει καινο[ῖς] | |
| [τ]ρ[αγωιδ]ο[ῖ]ς καὶ Παναθηναίων καὶ Ἐλευσινίων καὶ Πτολε- | |
| 35 | [μαίων το]ῖς γυμνικοῖς ἀγῶσιν· ἀναγ[ράψ]αι δὲ τόδε τὸ ψή- |
| [φισμα τὸν γ]ραμματέα τὸν κατὰ πρυτανείαν εἰς στήλην | |
| [ἐν ἧι καὶ ο]ἱ νενικηκότες. vacat | |
| 37a | vacat |
| 38 | ἡ βουλὴ |
| ὁ δῆμος | |
| 40 | Νικογένην |
| Νίκωνος | |
| Φιλαΐδην |
Ο Αντίδημος, (γιος) του Κλεϊππίδου, εισηγήθηκε∙ επειδή ο Νικογένης, (γιος) του Νίκωνα, Φιλαΐδης, αφού εκλέχτηκε από τον δήμο αγωνοθέτης των Θησείων για το έτος που ήταν άρχοντας ο Αριστόλας, οργάνωσε ευπρεπή πομπή και πρόσφερε θυσία στον Θησέα σύμφωνα με τα πατροπαράδοτα έθιμα και επιμελήθηκε τη λαμπαδηδρομία και τον αγώνα των αθλητών (γυμνικόν) προνοώντας να μην αδικηθεί κανείς από τους αγωνιζόμενους. Έθεσε και βραβεία για αυτούς που μετείχαν στον αγώνα χωρίς να παραλείψει τίποτα σύμφωνα με όσα είχαν ψηφιστεί από τον δήμο. Κατασκεύασε βραβεία και για τις νικήτριες φυλές, για τους ιππείς και για τους επίλεκτους, ομοίως και για τα σώματα των εθνών (ενν. των ξένων μισθοφόρων) και τα ανέθεσε. Έδωσε και στη βουλή χίλιες διακόσιες δραχμές για όσους μετέχουν (ενν. στη γιορτή) και στους πρυτάνεις για θυσία εκατό (δραχμές). Ανήγειρε δε και στήλη στο τέμενος του Θησέα επάνω στην οποία ανέγραψε αυτούς που νίκησαν. Και για όλα αυτά κατέθεσε απολογισμό σύμφωνα με τον οποίο έχει ξοδέψει από δικά του χρήματα πάνω από δύο χιλιάδες εξακόσιες ενενήντα δραχμές. Και για όλα όσα διαχειρίστηκε, έχει αποδώσει λογαριασμό στο μητρώο και στους λογιστές και λογοδότησε. Για να καταστεί, λοιπόν, φανερό ότι η βουλή και ο δήμος μνημονεύουν όσους δείχνουν ζήλο και φιλοτιμία προς αυτούς και παρέχουν με προθυμία φροντίδες, με καλή τύχη να αποφασίσει η βουλή όσοι κληρωθούν πρόεδροι στην επόμενη εκκλησία να συσκεφτούν σχετικά με αυτά και να φέρει η βουλή στον δήμο ως βούλευμα ότι η βουλή αποφασίζει να επαινέσει τον Νικογένη, (γιο) του Νίκωνα, Φιλαΐδη και να τον στεφανώσει με χρυσό στεφάνι σύμφωνα με τον νόμο λόγω της εύνοιας και της φιλοτιμίας που έχει προς τη βουλή και τον δήμο των Αθηναίων. Και να αναγορεύσουν τον στέφανο στα Μεγάλα Διονύσια στον αγώνα των νέων τραγωδιών και στους αθλητικούς αγώνες των Παναθηναίων και Ελευσινίων και Πτολεμαίων. Και να αναγράψει ο γραμματέας της πρυτανείας αυτό το ψήφισμα σε στήλη στην οποία (θα αναγραφούν) και αυτοί που έχουν νικήσει.
Η βουλή
Ο δήμος
τον Νικογένη,
(γιο) του Νίκωνα,
Φιλαΐδη
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
IG II2 956· Χ. Γιαννιάς – Χ. Χρυσάφης στο Εορτές και αγώνες 26-30.
Η έκδοση του κειμένου βασίστηκε στο Χ. Γιαννιάς – Χ. Χρυσάφης στο Εορτές και αγώνες 26-30.
ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
—–
Το έτος κατά το οποίο επώνυμος άρχων στην Αθήνα ήταν ο Αριστόλας.
Βρέθηκε στον Άγιο Δημήτριο Κατηφόρη. Φυλάσσεται στο Επιγραφικό Μουσείο (ΕΜ 10547+7560).
Τα ψηφίσματα είναι κείμενα που διατυπώνονται και ψηφίζονται από τα συλλογικά πολιτειακά όργανα των ελληνικών πόλεων (βουλή/συνέδριο, εκκλησία του δήμου) μέσα από διαδικασίες οι οποίες ποικίλλουν στις διάφορες πόλεις. Τα ψηφίσματα των ελληνικών πόλεων ρυθμίζουν θέματα σχετικά με την εξωτερική και εσωτερική πολιτική, την οικονομία, τα δημόσια έργα, την οργάνωση γιορτών και αγώνων και γενικά ό,τι αφορά το δημόσιο βίο. Ψηφίσματα δεν εκδίδονται μόνο από ελληνικές πόλεις αλλά επίσης από Συμπολιτείες, Κοινά, Αμφικτυονίες, σωματεία.
Ένας μεγάλος αριθμός ψηφισμάτων αφορά χορήγηση προνομίων ή/και τιμών σε άτομα και ομάδες που έχουν επιδείξει ευεργετικές δραστηριότητες ή υποδειγματικές συμπεριφορές προς την πόλη ή όποιον οργανισμό εκδίδει το ψήφισμα. Πρόκειται για τα τιμητικά ψηφίσματα.
Κατά την ελληνιστική εποχή σημειώνεται αύξηση των τιμητικών ψηφισμάτων, γεγονός που ερμηνεύεται κατά κύριο λόγο ως απάντηση στις συνθήκες και τα αιτήματα της εποχής. Συγχρόνως παρατηρούνται διαφοροποιήσεις ως προς τη μορφή και το περιεχόμενό τους σε σχέση με τους προηγούμενους αιώνες, ειδικά στα τιμητικά ψηφίσματα που αφορούν μεμονωμένα άτομα. Κατά την πρώιμη και μέση ελληνιστική περίοδο, δηλαδή από τα μέσα του 4ου και ως τα μέσα του 2ου αι. π.Χ., το κείμενο των τιμητικών ψηφισμάτων γίνεται πιο αναλυτικό, ενώ παράλληλα αυξάνονται οι αποδιδόμενες τιμές. Η δομή και η γλώσσα τυποποιούνται, όροι και επιχειρήματα επαναλαμβάνονται σχεδόν αυτολεξεί σε τιμητικά ψηφίσματα από ολόκληρο τον ελληνικό κόσμο. Από τα μέσα του 2ου αι. π.Χ. η ρητορική των τιμητικών ψηφισμάτων παίρνει δύο διαφορετικές κατευθύνσεις που συνυπάρχουν χρονολογικά και αποδίδουν διαφορετικά είδη επιχειρηματολογίας και διαφορετικές τεχνικές πειθούς. Έτσι έχουμε: 1) τα ‘βιογραφικά’ ψηφίσματα (Rosen 1987· Errington 2005) και 2) τα πιο γενικόλογα.
Στήλη από υμήττιο μάρμαρο.
Η γιορτή των Θησείων καθιερώθηκε αρχικά προς τιμήν του θρυλικού βασιλιά και κατεξοχήν ήρωα της Αθήνας, Θησέα, μετά το 476/5 π.Χ. με αφορμή την ανακομιδή των οστών του από τη Σκύρο. Τελούνταν αρχικά σε ετήσια βάση. Μια ριζική αναδιάρθρωση και αναβάθμιση της γιορτής σημειώθηκε μετά το τέλος του Γ΄ Μακεδονικού πολέμου (168 π.Χ.) και την επιστροφή των νησιών Λήμνου, Ίμβρου, Δήλου και Σκύρου στην Αθήνα με πρωτοβουλία της Ρώμης (Deshours 2011: 113-123). Η νέα γιορτή τελούνταν πια κάθε δύο χρόνια, αρχής γενoμένης πιθανόν από το 165/4 π.Χ., και περιλάμβανε πομπή, θυσία στον Θησέα, λαμπαδηφορία των κατανεμημένων σε ηλικίες εφήβων, επιθεωρήσεις των στρατευμάτων Αθηναίων και μισθοφόρων, αγώνα σαλπιγκτών και κηρύκων, αθλητικό και ιππικό αγώνα. Οι αγώνες είχαν ανανεωμένο πρόγραμμα αποτελούμενο από δύο μέρη: ένα προοριζόμενο αποκλειστικά για τους πολίτες της πόλης και ειδικά τους εφήβους και ένα πανελλήνιο, στο οποίο είχαν τη δυνατότητα να συμμετέχουν αθλητές από οποιαδήποτε ελληνική πόλη (Bugh 1990).
Εδώ τιμάται με ψήφισμα ο αγωνοθέτης των Θησείων του έτους 161/160 π.Χ. για τον ζήλο και γενικά τη συμβολή του στην προετοιμασία και τη διεξαγωγή της γιορτής και του αγώνα. Στον λίθο, κάτω από το ψήφισμα αναγράφονται τα ονόματα των νικητών σε κάθε κατηγορία αγωνίσματος (col. I 43-86, col. II44-91). Από τις υπόλοιπες επιγραφές της συγκεκριμένης περιόδου που αφορούν τα Θησεία και συνδυάζουν ψήφισμα προς τιμήν του αγωνοθέτη και κατάλογο νικητών, καλύτερα σώζονται οι IG II2 957 (= ΕΜ 7751) και 958 (= ΕΜ 2549+3609+10332+8919).
Οι αγωνοθέτες των Θησείων προέρχονται από εύπορες και γνωστές οικογένειες της υστεροελληνιστικής Αθήνας, γεγονός που εξηγείται από την ιδιαίτερη σημασία που αποκτά η γιορτή στην πολιτική και κοινωνική ζωή της πόλης. Ο συγκεκριμένος αγωνοθέτης, ο Νικογένης (Traill, PAA 713920), ίσως διετέλεσε αργότερα ίππαρχος (Traill, PAA 713885) και υπεύθυνος κοπής των νομισμάτων της πόλης (Traill, PAA 713880). Τιμάται για την οργάνωση της πομπής με ευπρέπεια, τη θυσία στον Θησέα σύμφωνα με την παράδοση, τη σωστή διεξαγωγή της λαμπαδηφορίας και του αθλητικού αγώνα. Τιμάται επίσης για την ανάθεση των βραβείων των νικητών στα διάφορα αγωνίσματα, την προετοιμασία και ανάθεση των βραβείων των φυλών, των ιππέων και των μισθοφόρων στα ομαδικά αγωνίσματα, τη δωρεά 1.200 δραχμών στους βουλευτές και 100 δραχμών στους πρυτάνεις, την αναγραφή των νικητών των αγωνισμάτων σε στήλη που αφιερώθηκε στο τέμενος του Θησέα. Ως αξιέπαινο τονίζεται ακόμη το γεγονός ότι πέρα από τα χρήματα που του δόθηκαν για να φέρει σε πέρας την αγωνοθεσία, δαπάνησε από τη δική του περιουσία περισσότερες από 2.690 δρχ. και ότι δεν παρατηρήθηκε καμία παρατυπία μετά από τον έλεγχο των λογιστών στη διαχείριση των χρημάτων. Η επιβράβευση του αγωνοθέτη για τη φιλοτιμία του γίνεται με έπαινο και χρυσό στεφάνι που θα αναγορευτεί σε σημαντικούς αγώνες της πόλης.
Χάρης Γιαννιάς – Χαράλαμπος Χρυσάφης