ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Tod, GHI 86˙ Meiggs – Lewis, GHI 85˙ Osborne, Naturalization I: D2˙ IG I³ 102˙ Π. Γρηγοριάδου στο Λαγογιάννη-Γεωργακαράκου – Μπουραζέλης 2007: 102-105.

ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Hansen 1976: αρ. 4-5˙ Henry 1983: passim˙ Veligianni-Terzi 1997: A29.

Έξι τμήματα της επιγραφής βρέθηκαν στην Ακρόπολη και φυλάσσονται στο Επιγραφικό Μουσείο (ΕΜ 6601).

Τα ψηφίσματα είναι κείμενα που διατυπώνονται και ψηφίζονται από τα συλλογικά πολιτειακά όργανα των ελληνικών πόλεων (βουλή/συνέδριο, εκκλησία του δήμου) μέσα από διαδικασίες οι οποίες ποικίλλουν στις διάφορες πόλεις. Τα ψηφίσματα των ελληνικών πόλεων ρυθμίζουν θέματα σχετικά με την εξωτερική και εσωτερική πολιτική, την οικονομία, τα δημόσια έργα, την οργάνωση γιορτών και αγώνων και γενικά ό,τι αφορά το δημόσιο βίο. Ψηφίσματα δεν εκδίδονται μόνο από ελληνικές πόλεις αλλά επίσης από Συμπολιτείες, Κοινά, Αμφικτυονίες, σωματεία.

Ένας μεγάλος αριθμός ψηφισμάτων αφορά χορήγηση προνομίων ή/και τιμών σε άτομα και ομάδες που έχουν επιδείξει ευεργετικές δραστηριότητες ή υποδειγματικές συμπεριφορές προς την πόλη ή όποιον οργανισμό εκδίδει το ψήφισμα.

Στήλη από μάρμαρο Υμηττού, από την οποία σώζονται έξι θραύσματα που έχουν συγκολληθεί (ύψ. 1,120 μ., πάχ. 0,16 μ.).

Σε αυτή τη στήλη σώζεται τμήμα τιμητικού ψηφίσματος. Αρχικά αναγράφεται η πρόταση του Ερασινίδη, η οποία αποτελεί το προβούλευμα, να δοθεί χρυσός στέφανος στον Θρασύβουλο. Με πρόταση του Διοκλή τροποποιείται το προβούλευμα, ώστε να του χορηγηθεί και πολιτεία και να παραχωρηθεί σε αυτόν μέρος της περιουσίας άλλου προσώπου. Προτείνεται επίσης η αναγραφή άλλων επτά τουλάχιστον ατόμων ως ευεργετών και η χορήγηση σε άλλους εγκτήσεως και επιμέλειας. Με εισήγηση του Ευδίκου γίνεται δεύτερη τροποποίηση, προκειμένου να διερευνηθεί μια υπόθεση δωροδοκίας για την έκδοση ψηφίσματος υπέρ του Απολλοδώρου.

Το ψήφισμα χρονολογείται στο 410/409 π.Χ. από τον επώνυμο άρχοντα Γλαύκιππο. Επομένως το κύριο τιμώμενο πρόσωπο είναι δυνατό να ταυτιστεί με τον Θρασύβουλο τον Καλυδώνιο, γνωστό από φιλολογικές μαρτυρίες για τη συμμετοχή του στη δολοφονία του Φρυνίχου γιου του Στρατωνίδου. Ο Φρύνιχος, ακραίος ολιγαρχικός του καθεστώτος των Τετρακοσίων, δολοφονήθηκε το καλοκαίρι του 411 π.Χ. και αυτό σήμανε την αρχή του τέλους της εξουσίας τους. Κατά τον Λυσία (Αγ. 70) και τον Λυκούργο (Λεωκρ. 112) υπεύθυνοι για τη δολοφονία ήταν ο Καλυδώνιος Θρασύβουλος και ο Μεγαρέας Απολλόδωρος. Οι δύο άνδρες απέδρασαν άμεσα από την πόλη. Αργότερα, μάλλον μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας, επέστρεψαν και τότε οικείοι του Φρυνίχου επιχείρησαν δίωξη εναντίον τους. Όμως ο αθηναϊκός δήμος μετά από έρευνα χαρακτήρισε ως προδότη τον Φρύνιχο, εξέδωσε ψήφισμα εναντίον του και απελευθέρωσε τους δύο άνδρες.

Η έκδοση του τιμητικού ψηφίσματος φαίνεται ότι έγινε αρκετούς μήνες μετά τη δολοφονία, είτε λόγω ενασχόλησης του δήμου με κρισιμότερα θέματα είτε διότι υπήρξε πιθανώς αμφιβολία για το ποιος έπρεπε να πιστωθεί την πράξη. Σύμφωνα με τους στίχους 38-47 θα προηγήθηκε απόφαση για κάποιον Απολλόδωρο. Πρόκειται μάλλον για τον Απολλόδωρο τον Μεγαρέα. Κατά τον Λυσία είχε τιμηθεί με χορήγηση πολιτείας (Αγ. 72) και με την παραχώρηση ενός κτήματος που ανήκε στον ολιγαρχικό Πείσανδρο (Σηκ. 4). Το γεγονός ότι μέχρι λίγο πριν από την άνοδο στην εξουσία των Τριάκοντα τυράννων είχε ακόμη στην κατοχή του το κτήμα υποδηλώνει ότι η έρευνα αποκατέστησε το όνομά του. Στον Θρασύβουλο δόθηκε αρχικά μόνο στέφανος και μετά από εισήγηση του Διοκλή τα πολιτικά δικαιώματα και τα άλλα προνόμια. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι ο Απολλόδωρος είχε πιθανώς διεκδικήσει για τον εαυτό του την πράξη. Οι υποστηρικτές του Θρασύβουλου το αμφισβήτησαν, ξεκίνησαν διαδικασία διερεύνησης του θέματος και τελικά εξασφάλισαν και για τον Θρασύβουλο ανάλογες τιμές.

Ο Αγόρατος μάλλον ταυτίζεται με τον Αγόρατο γιο του Ευμάρους, εναντίον του οποίου στράφηκε ο Λυσίας. Κατά το ρήτορα είχαν προστεθεί σε ψήφισμα για τους δολοφόνους του Φρυνίχου ορισμένα ονόματα ως αποτέλεσμα δωροδοκίας (Αγ. 72). Ίσως ο Λυσίας εννοεί το σωζόμενο ψήφισμα, οπότε το γεγονός ότι τα επτά ονόματα προστέθηκαν με τροποποίηση του προβουλεύματος ήταν η βάση του ισχυρισμού του πως προηγήθηκε δωροδοκία. Το μόνο που μπορεί να συμπεράνει κανείς σήμερα από το σωζόμενο ψήφισμα είναι ότι τα άτομα αυτά συνδέονται με τη δολοφονία. Ίσως είναι οι άλλοι συνωμότες, για τους οποίους κάνει λόγο ο Θουκυδίδης (8.92.2).

Η χορήγηση χρυσού στεφάνου είναι η μόνη γνωστή από τον 5^ο αι. π.Χ. Η εορτή, κατά την οποία ορίστηκε να ανακηρυχθεί η χορήγησή του, ήταν μάλλον τα Μεγάλα Διονύσια.

Η περιουσία, μέρος της οποίας θα έπαιρνε ο Θρασύβουλος, ανήκε ενδεχομένως στον Φρύνιχο. Στην Αθήνα δεν ήταν άγνωστη η πρακτική της δήμευσης περιουσίας ατόμων που είχαν κατηγορηθεί για πράξεις κατά του δήμου. Η παραχώρηση εγκτήσεως είναι από τις παλαιότερες γνωστές.

Παυλίνα Γρηγοριάδου