EDITIONS OF THE TEXT

Letronne 1842; Lepsius 1859: pl. 85 no 226; CIG 4897b; Letronne, Recueil ΙΙ 72; Strack 1897: 270 no 152; OGIS 186; SB 8398; SEG XXIV 1225; I.Philae I 52; Totti 1985: no 27; Π. Νικολόπουλος – Σ. Ανεζίρη in Ανθολόγιο 153-157: Ε17.

The edition of the text was based on Π. Νικολόπουλος – Σ. Ανεζίρη in Ανθολόγιο 153-157: Ε17.

FURTHER BIBLIOGRAPHY

Hutmacher 1965: 2-3, 9, 11; Mooren 1970: 17-24; Bingen 1970: 372-377; Fraser 1972: II 315 note 400-401; David Thomas 1975: 106-108, 121-122; Ricketts 1982-1983: 161; Burstein 1985: 143-144 no 110; Hölbl 1994: 215, 264, 323 note 120; Blasius 2001: 90-98; McGing 2004: 134-136.

Μια ιδιαίτερη κατηγορία επιγραφών, με τις οποίες τιμάται το θείο χωρίς να γίνεται προσφορά δώρου/ανάθεση αντικειμένου, είναι οι προσκυνηματικές (συνολική πραγμάτευσή τους από Geraci 1971, όπου περιλαμβάνονται επίσης πάπυροι και όστρακα. Για τα προσκυνήματα στον Σάραπι βλ. Φάσσα 2013-2014: 179-202). Απαντούν συνήθως σε ναούς και ιερά και προϋποθέτουν ότι ο πιστός έχει προσέλθει στον ιερό τόπο και έχει παραγγείλει τη χάραξη του προσκυνήματος ή το έχει χαράξει ο ίδιος –graffito (διάκριση ανάμεσα στις προσκυνηματικές επιγραφές και στην ίδια την πράξη της προσκύνησης κάνει ο Bernand 1994). Αποτελούν επίσκεψη θεοσέβειας αλλά συγχρόνως και ανάθημα που τη διαμνημονεύει. Τα περισσότερα προσκυνήματα προέρχονται από την –Άνω κυρίως– Αίγυπτο. Ιδιαίτερη συγκέντρωση τέτοιων επιγραφών διαπιστώνεται στο ιερό της Ίσιδας στο νησάκι Φίλες.

Πολλά προσκυνήματα γίνονται υπέρ άλλων, συνήθως συγγενικών ή φιλικών προσώπων αλλά και βασιλέων. Αν και είναι συνηθέστερο να προσφέρονται αναθέσεις στους Πτολεμαίους (χρήση δοτικής) ή υπέρ αυτών (συγκέντρωση υλικού από Iossif 2005: 253-257, πρβλ. Ε16 με σημ. 128), στα χρόνια των τριών τελευταίων Πτολεμαίων τα ονόματα των βασιλέων εμφανίζονται και σε προσκυνήματα (I.Philae Ι σ. 55).

H διατύπωση των κειμένων παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία (τους τύπους των προσκυνημάτων από το ιερό των Φιλών με βάση τη δημοσίευσή τους στο I.Philae κατηγοριοποιεί συνοπτικά ο Festugière 1970: 183-185). Παρότι η διατύπωση ὑπὲρ αὐτοῦ δεν απουσιάζει πλήρως από τα προσκυνήματα (π.χ. I.Philae I 14, 23) και βοηθεί έτσι στην ακριβέστερη κατανόηση της σημασίας τους, η χρήση της γενικής είναι πολύ πιο διαδεδομένη: προσκύνημα τοῦ δεῖνος ή τῶν δείνων, όπου ο δείνα είναι εκείνος προς όφελος του οποίου ενεργοποιείται μέσω του προσκυνήματος η εύνοια της θεότητας. Στις περιπτώσεις αυτές είναι δεδομένη η στενή σχέση ανάμεσα σε εκείνον που κάνει το προσκύνημα και εκείνον/εκείνους προς όφελος του οποίου/των οποίων το κάνει, ακόμη και όταν δεν πρόκειται για συγγενείς.

Sophia Aneziri