ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

IG II² 971· Osborne, Naturalization D102· Α.Α. Θέμος στο Λαγογιάννη-Γεωργακαράκου – Μπουραζέλης 2007: 92-95.

ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Meyer 1989: 315-316· Lawton 1995: 157 σημ. 187.

Βρέθηκαν στη νότια κλιτύ της Ακρόπολης και φυλάσσονται στο Επιγραφικό Μουσείο (ΕΜ 8043 + 8044 + 8045, 7571).

Τα ψηφίσματα είναι κείμενα που διατυπώνονται και ψηφίζονται από τα συλλογικά πολιτειακά όργανα των ελληνικών πόλεων (βουλή/συνέδριο, εκκλησία του δήμου) μέσα από διαδικασίες οι οποίες ποικίλλουν στις διάφορες πόλεις. Τα ψηφίσματα των ελληνικών πόλεων ρυθμίζουν θέματα σχετικά με την εξωτερική και εσωτερική πολιτική, την οικονομία, τα δημόσια έργα, την οργάνωση γιορτών και αγώνων και γενικά ό,τι αφορά το δημόσιο βίο. Ψηφίσματα δεν εκδίδονται μόνο από ελληνικές πόλεις αλλά επίσης από Συμπολιτείες, Κοινά, Αμφικτυονίες, σωματεία.

Ένας μεγάλος αριθμός ψηφισμάτων αφορά χορήγηση προνομίων ή/και τιμών σε άτομα και ομάδες που έχουν επιδείξει ευεργετικές δραστηριότητες ή υποδειγματικές συμπεριφορές προς την πόλη ή όποιον οργανισμό εκδίδει το ψήφισμα.

Στήλη από μάρμαρο Υμηττού αποτελούμενη από δύο τμήματα που δεν συναρμόζουν μεταξύ τους (ΕΜ 8043 + 8044 + 8045 = ύψ. 0,615 μ., πλ. 0,52 μ., πάχ. 0,145 μ.· ΕΜ 7571 = ύψ. 0,73 μ., πλ. 0,405 μ., πάχ. 0,185 μ.). Φέρει αετωματική απόληξη. Το τύμπανο του αετώματος κοσμεί ανάγλυφη παράσταση στην οποία απεικονίζεται ο Θησέας που ανασηκώνει το βράχο κάτω από τον οποίο βρίσκονται τα υποδήματα και το ξίφος του πατέρα του Αιγέα, τα προσωπικά αντικείμενα με τα οποία ο δεύτερος θα αναγνώριζε το γιο του.

Στην αποσπασματικά σωζόμενη στήλη έχει αναγραφεί τιμητικό ψήφισμα για τον Τελεσία τον Τροιζήνιο με το οποίο ανανεώνεται σε αυτόν το προνόμιο της πολιτείας με το οποίο είχε τιμηθεί κάποιος πρόγονός του στα τέλη του 4ου αι. π.Χ. Εισηγητής μάλιστα εκείνου του ψηφίσματος ήταν ο Στρατοκλής, γιος του Ευθυδήμου από το δήμο της Διομείας, πολιτικός ο οποίος έπαιξε σημαντικό ρόλο στα αθηναϊκά πράγματα μετά την απελευθέρωση της Αθήνας από το ζυγό του Κασσάνδρου το 307 π.Χ., ως ο βασικότερος υποστηρικτής του Δημητρίου του Πολιορκητή και εισηγητής σειράς ψηφισμάτων και εξυπηρετούσαν την πολιτική του.

Από το σωζόμενο τμήμα του ψηφίσματος γίνεται φανερό ότι το προνόμιο της πολιτείας που χορηγήθηκε στον Τελεσία οφείλεται στα επιτεύγματα του προγόνου του και στις υπηρεσίες που προσέφερε η οικογένειά του στην αθηναϊκή δημοκρατία, η οποία τόνιζε πάντοτε την ευγνώμονα μνήμη της. Στο ελλείπον σήμερα τμήμα του λίθου μπορεί πιθανότατα να αναφερόταν και η δική του προσφορά προς το δήμο της Αθήνας. Επιπλέον, η επιλογή και ο συμβολισμός της ανάγλυφης παράστασης στο τύμπανο του αετώματος στο ανώτερο τμήμα της στήλης τονίζουν τις πατροπαράδοτες σχέσεις Αθήνας και Τροιζήνας.

Το κείμενο του ψηφίσματος πλαισιώνουν πάνω και κάτω τιμητικοί στέφανοι από φύλλα ελιάς και κισσού, που είχαν αποδοθεί στον Τελεσία για αξιώματα που αυτός είχε αναλάβει. Ανάμεσα σε αυτά περιλαμβάνονται ιερατικά και άλλα αξιώματα στην Αθήνα (επιμελητής του Διός Σωτήρος, οργανωτής της πομπής των Διονυσίων), τα οποία θα πρέπει να ανέλαβε αφότου απέκτησε την αθηναϊκή πολιτεία. Αν και από τον Δημοσθένη γνωρίζουμε ότι έως τον 4ο αι. π.Χ. τουλάχιστον, οι τιμώμενοι με την αθηναϊκή πολιτεία δεν επιτρεπόταν να αναλάβουν ιερατικά αξιώματα ή να καταλάβουν τη θέση ενός εκ των εννέα αρχόντων, η εντυπωσιακή ιερατική σταδιοδρομία του Τελεσία υποδεικνύει ότι κατά τον 2ο αι. π.Χ. είχε επέλθει η σχετική αλλαγή στην Αθήνα. Ο Τελεσίας μάλιστα υπηρέτησε και σε άλλη σημαντική θέση του αθηναϊκού δήμου, έγινε ταμίας των πρυτάνεων, όπως προκύπτει από τιμητικό στέφανο που βρίσκεται χαραγμένος μετά το τέλος του κειμένου της επιγραφής. Το ψήφισμα του Τελεσία είναι ένα από τα τελευταία γνωστά ψηφίσματα παροχής πολιτείας και προφανώς η σχετική νομοθεσία καταργήθηκε ή ατόνησε λίγο αργότερα.

Η αναγραφή εντός των τιμητικών στεφάνων των αξιωμάτων που έλαβε ο Τελεσίας στην Αθήνα υποδεικνύει ότι η αναγραφή της στήλης έγινε πολύ μετά την απόκτηση της πολιτείας κατά το έτος 140/139 π.Χ. (επί Αγνοθέου άρχοντος), πολύ πιθανόν με πρωτοβουλία του ίδιου του Τελεσία. Η ιδιωτική πρωτοβουλία για την αναγραφή της στήλης φαίνεται ακόμα και από τους τιμητικούς στεφάνους, στους οποίους αναγράφονται οι τιμές που του απέδωσαν άλλες πόλεις. Για παράδειγμα, ο δήμος των Θεσπιέων τον τιμάει ως δικαστή για τον καλό τρόπο με τον οποίο εξετέλεσε τα καθήκοντά του αποδίδοντας δικαιοσύνη, στο πλαίσιο της πρακτικής των πόλεων κατά την εποχή αυτή να καλούν ξένους δικαστές με σκοπό μάλλον την αμερόληπτη επίλυση διαφορών. Ο Τελεσίας κατέγραψε πιθανόν όλα τα αξιώματα που είχε αναλάβει, μερικά από τα οποία απαιτούσαν ιδιαίτερη οικονομική άνεση, σε ένα ιδιωτικό μνημείο με σκοπό να προβληθεί στους Αθηναίους συμπολίτες του.

Αθανάσιος Α. Θέμος